Sản giật sau sinh ở mèo
Sản giật sau sinh là sự thiếu hụt canxi trong máu (hạ canxi máu), tình trạng này phát triển trong vài tuần sau sinh, mặc dù nó có thể phát triển từ giai đoạn tiền sản hoặc trong quá trình cho con bú. Nó cũng được gọi là “sốt sữa”, sản giật sau sinh thường do tuyến cận giáp hoạt động kém, tuyến này chịu trách nhiệm điều phối hormone cận giáp, do đó điều tiết lượng canxi lưu trữ trong xương, chuyển hóa vào trong máu khi cơ thể cần. Bởi tuyến cận giáp không nhận được tín hiệu để kích thích hormone cận giáp giải phóng canxi từ xương vào cơ thể, khi cơ thể mèo tiết sữa nuôi con và nhu cầu canxi bất ngờ tăng cao, tuyến cận giáp không thể đáp ứng đủ nhanh cho nhu cầu cơ thể. Thiếu canxi dẫn đến cơn co cứng – co giật của cơ xương, các cơ trong cơ thể co giật, hạn chế việc di chuyển.
Mèo con thường không bị ảnh hưởng bởi tình trạng sản giật sau sinh của mèo mẹ bởi chất dinh dưỡng mà chúng cần, bao gồm cả canxi đã được lấy từ cơ thể mèo mẹ. Ngoài ra, các triệu chứng thường trở nên rõ ràng trong vòng 40 ngày đầu tiên sau sinh.
Triệu chứng và phân loại
- Hành vi bản năng mang tính mẹ kém
- Bồn chồn, lo lắng
- Mất phương hướng
- Thở hổn hển, rên rỉ
- Nôn ói
- Tiêu chảy
- Đi lại khó khăn, dáng đi cứng nhắc
- Ngứa mặt
- Run cơ, giật (toàn bộ cơ thể bị cứng lại), co giật
- Con mèo nằm với bàn chân duỗi ra cứng ngắc mở rộng (thường gặp tình trạng này từ 8 – 12 giờ sau khi triệu chứng khởi phát đầu tiên xuất thiện)
- Thân nhiệt cao, sốt trên 105 độ Fahrenheit
- Thở nhanh, thở nặng
- Đồng tử giãn to và co lại chậm khi tiếp xúc với ánh sáng
Nguyên nhân
- Bổ sung canxi trong giai đoạn mang thai
- Tỉ lệ canxi/ phốt pho trong chế độ ăn ở giai đoạn mang thai không thích hợp
- Tỉ lệ trọng lượng cơ thể thấp so với kích thước lứa sinh (số con sinh ra trong một lứa)
- Dinh dưỡng kém trong giai đoạn mang thai
- Lứa sinh đầu tiên
Chẩn đoán
Bạn sẽ cần cung cấp bệnh sử chi tiết về tình hình sức khỏe của chú mèo nhà bạn cho bác sỹ thú y cho đến khi xuất hiện các triệu chứng khởi phát. Bạn nhất định phải đưa cho bác sỹ thú y thông tin về chất bổ sung bạn cho con vật sử dụng khi mang thai và chi tiết chế độ ăn của nó. Các xét nghiệm tiêu chuẩn bao gồm bảng phân tích thành phần hóa học máu, công thức máu tổng quát, xét nghiệm điện giải. Ngay khi có được bảng xét nghiệm điện giải, tổng lượng canxi trong huyết thanh sẽ được xác định bằng xét nghiệm máu. Nếu nồng độ thấp dưới 7mg/dL, chú mèo của bạn sẽ được chẩn đoán là bị sản giật sau sinh và cần được bổ sung canxi ngay lập tức. Lượng đường trong máu thấp và mức magie trong máu thấp cũng có thể xuất hiện. Do vậy cũng cần được bổ sung thêm. 56% trong những trường hợp này có kali huyết thanh cao. Điện tâm đồ (ECG) cho thấy nhịp điện tim thường bất thường.
Điều trị
Đây là tình trạng nguy hiểm và có nguy cơ đe dọa tính mạng con vật, nhưng có thể được điều trị nhanh chóng và tình trạng sức khỏe con vật trở lại ổn định nếu nó được điều trị ngay khi các triệu chứng trở nên rõ ràng. Nếu con vật sốt cao, bác sỹ thú y sẽ giúp hạ thân nhiệt của nó xuống bằng cách ngâm vào nước mát và quạt để giúp nhiệt độ hạ xuống mức bình thường. Bác sỹ thú y sẽ điều trị cho chú mèo của bạn bằng cách truyền canxi tĩnh mạch cho đến khi lượng canxi tăng về mức an toàn, và cho đến khi nó tự duy trì được mức canxi trong cơ thể.
Bác sỹ thú y sẽ khuyên bạn tiến hành cách ly mèo mẹ với những con mèo con nhằm tránh việc mèo mẹ phải cho đàn con bú và những con mèo con sẽ được nuôi bộ bằng sữa thương mại trong 24 giờ, hoặc cho đến khi canxi huyết thanh của mèo mẹ ổn định. Sau khi mèo mẹ đã ổn định, nếu bạn lựa chọn cho mèo con tiếp tục được bú, bạn sẽ sẽ cần phải mang mèo mẹ quay lại gặp bác sỹ thú y để kiểm soát lượng canxi trong máu của con vật. Phụ thuộc vào việc liệu cơ thể mèo mẹ có khả năng tự sản sinh ra lượng canxi thích hợp cho cơ thể nó hay không, thì việc bổ sung canxi có thể tiếp tục được duy trì trong một khoảng thời gian. Bác sỹ thú y sẽ quyết định điều này.
Chăm sóc
Nếu mèo con không được nuôi bộ và tiếp tục được bú sữa mẹ, thì có khả năng mèo mẹ cần phải được cung cấp chất bổ sung canxi trong giai đoạn nuôi con, cho đến khi mèo con cai sữa. Lượng canxi huyết thanh sẽ cần được kiểm soát thường xuyên trong suốt giai đoạn mèo mẹ nuôi con. Bạn cần bảo đảm rằng mèo mẹ có chế độ ăn với tỉ lệ canxi/ phốt pho là 1:1 hoặc 1:2 trước và trong giai đoạn mang thai, sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng sản giật sau sinh ở con vật ở những lứa sinh tiếp theo
Không tự ý bổ sung canxi cho con vật trong giai đoạn mang thai nếu không có chỉ định cụ thể từ bác sỹ thú y. Đồng thời bác sỹ thú y cũng khuyến cáo bạn nên tránh cho con vật của mình ăn thức ăn giàu axít phytíc, như đậu nành, lúa mạch, gạo, cám lúa mỳ và mầm lúa mỳ, bởi thực phẩm giàu axít phytíc có thể ngăn cản khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.
