Tinh hoàn lạc chỗ (Cryptorchidism) ở mèo
Tinh hoàn lạc chỗ chỉ tình trạng tinh hoàn chưa tới nơi hoặc không di chuyển xuống bìu. Tinh hoàn thường di chuyển xuống bìu khi động vật còn rất nhỏ. Ở mèo, tinh hoàn sẽ di chuyển xuống đúng vị trí trước khi được mèo được sinh ra. Khi một, hoặc cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống đúng chỗ, tinh hoàn đã bị giữ lại ở đâu đó phía dưới cơ thể. Ví dụ, đôi khi chúng bị giữ lại trong lỗ bẹn nông – một bộ phận trong háng kết nối dây tinh trùng tới tinh hoàn. Nếu tinh hoàn nằm trong lỗ bẹn nông, có thể cảm nhận (sờ nắn) được trong khi khám sức khỏe. Nếu tinh hoàn lạc xuống sâu hơn ở vùng bụng, sẽ rất khó nhìn thấy hoặc nhận biết bằng chụp X quang. Siêu âm là cách tốt nhất để xác định kích thước và vị trí của tinh hoàn nếu nó ở trong bụng.
Tình trạng này có thể xảy ra ở hầu hết các giống mèo, với tỷ lệ tinh hoàn phải và tinh hoàn trái bị lạc chỗ là như nhau. Lạc chỗ một bên tinh hoàn thường gặp hơn so với lạc chỗ cả hai bên. Khoảng 1 đến 1,7% trường hợp mắc bệnh trong quần thể mèo đã được báo cáo. Bệnh có thể do di truyền nhưng không có tài liệu nào chứng minh tính di truyền ở mèo. Báo cáo được thực hiện chỉ dựa trên số liệu đại diện ở giống mèo Ba Tư, do đó kết quả không thật sự thuyết phục.
Triệu chứng và các dạng bệnh
Bệnh hiếm khi có biểu hiện đau hoặc dấu hiệu của bệnh khác. Tuy nhiên, dấu hiệu khởi phát cấp tính như đau bụng thường cho biết dây tinh trùng của tinh hoàn còn lại đã bị xoắn, cắt đứt nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn. Sau nhiều lần, tinh hoàn này sẽ phát triển khối u, biểu hiện bởi hành vi nữ tính.
Nguyên nhân
Hiện nay vẫn chưa tìm được nguyên nhân khiến tinh hoàn lạc chỗ. Một số nguyên nhân có thể gây bệnh đã chỉ đến yếu tố di truyền. Tuy vậy, bệnh này có thể không có yếu tố khuynh hướng di truyền, nhưng vẫn có liên quan đến sự kiện xảy ra trong môi trường tử cung trong quá trình thai nhi phát triển (mang thai). Một tình trạng bất lợi hoặc yếu tố môi trường có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh, có lẽ chỉ ảnh hưởng đến một con trong một lứa đẻ. Đây không phải là bệnh có thể phòng ngừa được.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán, bác sĩ thú y sẽ siêu âm để xác định vị trí tinh hoàn đi lạc chỗ, cùng với sờ nắn háng và bụng để xác định vị trí tinh hoàn. Mặc dù hiếm nhưng cũng có trường hợp mèo bị cả hai tinh hoàn lạc chỗ. Khi đó, nước tiểu của mèo sẽ có mùi đặc trưng biểu thị tình trạng này.
Điều trị
Bác sĩ thường đề nghị thiến cả hai tinh hoàn, kể cả khi một tinh hoàn đã xuống đúng vị trí. Phẫu thuật cho vị trí của tinh hoàn xuống vào bìu bị coi là phi đạo đức.
