Sản giật sau sinh ở chó
Sản giật sau sinh là sự thiếu hụt canxi trong máu (hạ can xi máu), tình trạng này phát triển trong vài tuần sau sinh, mặc dù nó có thể phát triển từ giai đoạn tiền sản hoặc trong quá trình cho con bú. Cũng được gọi là “sốt sữa” hoặc sản giật, sản giật sau sinh thường là do tuyến cận giáp không hoạt động hiệu quả, tuyến này chịu trách nhiệm điều tiết hormone tuyến cận giáp, do đó điều tiết lượng canxi lưu trữ trong xương, và lấy ra khi cần thiết để đưa vào trong máu. Bởi tuyến cận giáp chưa nhận được tín hiệu để kích thích hormone tuyến cận giáp giải phóng canxi từ xương vào trong cơ thể, khi sữa chó cái xuất hiện và nhu cầu canxi tăng đột ngột, thì tuyến cận giáp không có khả năng đáp ứng nhanh đủ cho nhu cầu của cơ thể. Thiếu canxi dẫn đến các cơn co thắt của cơ xương, các cơ trong cơ thể co giật, hạn chế sự chuyển động cơ thể.
Bệnh này thường hay xảy ra với con chó sinh lứa đầu tiên và ở giống chó nhỏ. Chihuahua, phốc huơu, shih-tzu, miniature poodle, chó không lông Mexico, và chó phốc sóc có nguy cơ cao bị sản giật sau sinh bởi giống chó nhỏ và chó cái sinh lứa đầu tiên. Tuy nhiên, chó con thường không bị ảnh hưởng bởi tình trạng sản giật sau sinh của mẹ nó bởi nhu cầu dinh dưỡng mà chúng cần, bao gồm cả canxi đã được lấy từ mẹ.
Ngoài ra, các triệu chứng thường trở nên rõ ràng trong vòng 40 ngày đầu tiên sau sinh và hiếm khi xảy ra trong giai đoạn mang thai.
Triệu chứng và phân loại
- Hành vi bản năng mang tính mẹ kém
- Bồn chồn, lo lắng
- Mất phương hướng
- Thở hổn hển, rên rỉ
- Nôn ói
- Tiêu chảy
- Đi lại khó khăn, dáng đi cứng nhắc
- Ngứa mặt
- Run cơ, giật (cả cơ thể cứng lại), co giật
- Con vật nằm với bàn chân duỗi ra cứng ngắc mở rộng (thường gặp tình trạng này sau 8 đến 12 giờ từ lúc các triệu chứng khởi phát đầu tiên xuất hiện)
- Thân nhiệt cao, sốt
- Thở nhanh, thở nặng
- Đồng tử giãn nở, chậm co lại khi tiếp xúc với ánh sáng
Nguyên nhân
- Bổ sung canxi trong giai đoạn mang thai
- Tỉ lệ canxi/ phốt pho trong chế độ ăn ở giai đoạn mang thai không thích hợp
- Tỉ lệ trọng lượng cơ thể thấp so với kích thước lứa sinh (số con sinh ra trong một lứa)
- Dinh dưỡng kém trong giai đoạn mang thai
- Lứa sinh đầu tiên
Chẩn đoán
Bạn cần phải cung cấp cho bác sỹ thú y bệnh sử chi tiết về tình hình sức khỏe chú chó nhà bạn cho đến lúc xuất hiện các triệu chứng khởi phát. Bạn nhất định phải đưa cho bác sỹ thú y thông tin về chất bổ sung bạn cho con vật sử dụng khi mang thai và chi tiết chế độ ăn của nó.
Các xét nghiệm tiêu chuẩn bao gồm bảng phân tích thành phần hóa học máu, công thức máu tổng quát và xét nghiệm điện giải. Ngay khi bảng xét nghiệm điện giải đã có, tổng lượng canxi trong huyết thanh sẽ được xác định bằng xét nghiệm máu. Nếu nồng độ dưới 7mg/dL, con vật sẽ được chẩn đoán là mắc sản giật sau sinh và cần được bổ sung canxi ngay lập tức. Lượng đường trong máu thấp và mức magie trong máu thấp cũng có thể xuất hiện. Do vậy cũng cần được bổ sung thêm. 56% trong những trường hợp này có kali huyết thanh cao. Điện tâm đồ (ECG) cho thấy nhịp điện tim thường bất thường.
Điều trị
Đây là tình trạng nguy hiểm và có nguy cơ đe dọa tính mạng con vật, nhưng có thể được điều trị nhanh chóng và tình trạng sức khỏe con vật trở lại ổn định nếu nó được điều trị ngay khi các triệu chứng trở nên rõ ràng. Nếu chú chó của bạn bị sốt cao, bác sỹ thú y sẽ giúp hạ nhiệt cho nó bằng cách ngâm nó vào nước mát và quạt để giúp nhiệt độ hạ xuống mức bình thường. Bác sỹ thú y sẽ điều trị cho chú chó chó của bạn bằng cách truyền canxi tĩnh mạch cho đến khi lượng canxi tăng về mức an toàn, và cho đến khi con vật tự duy trì được mức canxi trong cơ thể.
Bác sỹ thú y sẽ cách ly những con chó con ra khỏi chó mẹ nhằm ngăn ngừa việc chó mẹ phải cho con bú và bạn nuôi bộ chó con bằng sữa thương mại trong 24 giờ hoặc cho đến khi canxi huyết thanh được ổn định. Sau khi tình trạng con mẹ đã ổn định, nếu bạn lựa chọn cho chó con tiếp tục được bú, bạn sẽ sẽ cần phải mang chó mẹ quay lại gặp bác sỹ thú y để kiểm soát lượng canxi trong máu của con vật. Phụ thuộc vào việc liệu cơ thể con vật có khả năng tự sản sinh ra lượng canxi thích hợp cho cơ thể nó hay không, thì việc bổ sung canxi có thể tiếp tục được duy trì trong một khoảng thời gian. Bác sỹ thú y sẽ quyết định điều này.
Chăm sóc
Nếu chó con không được nuôi bộ và vẫn tiếp tục được bú mẹ, thì chó mẹ sẽ cần được bổ sung canxi trong giai đoạn nó chăm con, cho đến khi những con chó con cai sữa. Lượng canxi huyết thanh của chó mẹ sẽ cần được kiểm soát thường xuyên trong quá trình nó cho chó con bú. Bạn cần bảo đảm rằng chế độ ăn cho chó mẹ chứa tỉ lệ canxi/ phốt pho là 1:1 hoặc 1:2, trước và trong giai đoạn mang thai, sẽ giúp phòng ngừa sản giật sau sinh ở các lứa sinh tiếp theo.
Không tự ý bổ sung canxi cho con vật trong giai đoạn mang thai nếu không có chỉ định cụ thể từ bác sỹ thú y. Đồng thời bác sỹ thú y cũng khuyên nên tránh những thực phẩm có lượng axít phytic cao, như đậu nành, lúa mạch, gạo, cám lúa mỳ và mầm lúa mỳ, bởi thực phẩm có chứa axit phytic cao có thể cản trở khả năng hấp thụ canxi vào cơ thể.
