Tinh hoàn lạc chỗ (Cryptorchidism) ở chó
Tinh hoàn thường di chuyển xuống bìu khi động vật còn rất nhỏ. Ở chó, tinh hoàn sẽ di chuyển xuống vị trí cuối cùng vào thời điểm chó con được hai tháng tuổi. Ở một số giống chó, tinh hoàn có thể di chuyển sau đó, nhưng hiếm khi sau sáu tháng. Ở chó beagles, tinh hoàn ở ngoài lỗ bẹn nông vào ngày thứ năm, giữa lỗ bẹn nông và bìu vào ngày thứ 15, và vào trong bìu vào ngày thứ 40. Tinh hoàn lạc chỗ chỉ tình trạng tinh hoàn chưa tới nơi hoặc không di chuyển xuống bìu.
Khi một, hoặc cả hai tinh hoàn không di chuyển xuống đúng chỗ, tinh hoàn đã bị giữ lại ở đâu đó phía dưới cơ thể. Ví dụ, đôi khi chúng bị giữ lại trong lỗ bẹn nông – một bộ phận trong háng kết nối dây tinh trùng tới tinh hoàn. Nếu tinh hoàn nằm trong lỗ bẹn nông, có thể cảm nhận (sờ nắn) được trong khi khám sức khỏe. Nếu tinh hoàn lạc xuống sâu hơn ở vùng bụng, sẽ rất khó nhìn thấy hoặc nhận biết bằng chụp X quang. Siêu âm là cách tốt nhất để xác định kích thước và vị trí của tinh hoàn nếu nó ở trong bụng. Tình trạng này có thể xảy ra ở hầu hết các giống chó, nhưng các giống chó cảnh và chó nhỏ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn đáng kể. Trong một số quần thể, chó chăn cừu, chó võ sĩ, và chó sục lai bò Staffordshire cũng có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Tỷ lệ tinh hoàn bên phải bị lạc chỗ cao gấp đôi so với tinh hoàn trái. Khoảng 1,2 đến 3,3% trường hợp mắc bệnh đã được báo cáo, với tỷ lệ gia tăng tỷ lệ thuận với quần thể chó thuần chủng. Bệnh được cho là bệnh di truyền với một nhiễm sắc thể lặn giới hạn.
Bệnh này có thể ảnh hưởng đến cả chó và mèo. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách bệnh ảnh hưởng đến mèo, hãy truy cập trang này nhé.
Triệu chứng và các dạng bệnh
Bệnh hiếm khi có biểu hiện đau hoặc dấu hiệu của bệnh khác. Tuy nhiên, dấu hiệu khởi phát cấp tính như đau bụng thường cho biết dây tinh trùng của tinh hoàn còn lại đã bị xoắn, cắt đứt nguồn cung cấp máu cho tinh hoàn. Sau nhiều lần, tinh hoàn này sẽ phát triển khối u, biểu hiện bởi hành vi nữ tính. Nguy cơ ung thư tinh hoàn được cho là lớn gấp 10 lần ở những con chó bị bệnh so với những con chó bình thường.
Nguyên nhân
Hiện nay vẫn chưa tìm được nguyên nhân khiến tinh hoàn lạc chỗ. Một số nguyên nhân có thể gây bệnh đã chỉ đến yếu tố di truyền. Tuy vậy, bệnh này có thể không có yếu tố khuynh hướng di truyền, nhưng vẫn có liên quan đến sự kiện xảy ra trong môi trường tử cung trong quá trình thai nhi phát triển (mang thai). Một tình trạng bất lợi hoặc yếu tố môi trường có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh, có lẽ chỉ ảnh hưởng đến một con trong một lứa đẻ. Đây không phải là bệnh có thể phòng ngừa được.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán, bác sĩ thú y sẽ siêu âm để xác định vị trí tinh hoàn đi lạc chỗ, cùng với sờ nắn háng và bụng để xác định vị trí tinh hoàn.
Điều trị
Bác sĩ thường đề nghị thiến cả hai tinh hoàn, kể cả khi một tinh hoàn đã xuống đúng vị trí. Phẫu thuật cho vị trí của tinh hoàn xuống vào bìu bị coi là phi đạo đức. Có một số ý kiến cho rằng kích thích tố của con người, khi được truyền cho chó dưới bốn tháng tuổi, sẽ thúc đẩy sự phát triển của tinh hoàn. Tinh hoàn lạc chỗ sau bốn tháng tuổi là rất hiếm, và sau sáu tháng thì rất khó xảy ra. Mặc dù có thể không có triệu chứng bên ngoài hoặc hậu quả rõ ràng của tình trạng này, không nên giữ tinh hoàn lạc chỗ trong cơ thể, vì có nguy cơ ung thư tinh hoàn. Hơn nữa, chó mắc bệnh nên được thiến khi chó lên bốn tuổi.
