Chứng ứ mật ở loài chó
Mật là một chất dịch có độ kiềm cao, đắng, được tiết ra từ gan, phục vụ các chức năng quan trọng trong quá trình tiêu hóa và loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể. Mật được hình thành trong gan, sau đó được truyền vào túi mật, và ở đó cho đến khi thức ăn được tiêu hóa. Sau đó nó được giải phóng vào ruột non, cả hai đều hỗ trợ tiêu hóa và nhũ hóa thức ăn để cơ thể sử dụng một cách thích hợp, hoặc thải ra ngoài như chất thải.
Ứ mật là thuật ngữ được dùng để biểu thị tình trạng tắc nghẽn của ống dẫn mật, ngăn dòng chảy bình thường của mật từ gan đến tá tràng (một phần của ruột non). Chứng ứ mật có thể xảy ra do một số các bệnh lý sẵn có, bao gồm các bệnh về gan, túi mật, hoặc tuyến tụy.
Giống chó Miniature schnauzers và Shetland sheepdogs dễ mắc bệnh viêm tụy (viêm tuyến tụy) và tình cờ có nguy cơ phát triển chứng ứ mật cao hơn. Bệnh này thường thấy ở chó trung và chó già, nhưng ngoài ra, bệnh có thể được tìm thấy ở cả chó đực và chó cái.
Triệu chứng
Triệu chứng đa dạng tùy theo những bệnh lý sẵn có gây ra căn bệnh này. Sau đây là những triệu chứng liên quan đến chứng ứ mật:
- Mệt mỏi liên tục
- Vàng da
- Chứng cuồng ăn (đói và ăn quá nhiều)
- Rối loạn chảy máu
- Sút cân
- Phân màu nhạt
- Nước tiểu màu cam
Nguyên nhân
Hội chứng này có thể liên quan đến một số bệnh. Sau đây là một số nguyên nhân có thể dẫn đến chứng ứ mật:
- Bệnh sỏi mật (sỏi trong túi mật/ sỏi mật)
- U tân sản – khối u bất thường, có thể là ác tính hoặc lành tính
- Bệnh viêm tụy (Viêm tuyến tụy)
- Kí sinh trùng phá hoại
- Chấn thương nông
- Phản ứng phụ sau phẫu thuật bụng dưới
Chẩn đoán
Bạn sẽ cần phải cung cấp cho bác sĩ thú ý một tiểu sử toàn diện về sức khỏe của chú chó, khởi phát của các triệu chứng, và các yếu tố tiềm tàng có thể là tiền đề của bệnh này, chẳng hạn như chấn thương cơ thể. Tiểu sử bạn cung cấp có thể cho bác sĩ thú y các đầu mối để xem cơ quan nào đang gây ra các triệu chứng thứ phát .
Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm sẽ bao gồm xét nghiệm máu toàn bộ, bảng sinh hóa và phân tích nước tiểu. Những xét nghiệm này sẽ cho biết những bất thường liên quan đến bệnh lý có sẵn, nếu có, cũng cho biết cả những bất thường do tắc nghẽn ống dẫn mật.
Một số chó bệnh có biểu hiện chứng thiếu máu và các bất thường liên quan đến tắc nghẽn. Mức độ các sản phẩm thải được tìm thấy trong máu sẽ biểu hiện vấn đề, ví dụ như nồng độ bilirubin trong máu cao. Bilirubin là một thành phần được bỏ đi từ mật và chất dịch máu; một sắc tố có màu hơi đỏ tách ra khỏi các tế bào hồng cầu khi chúng bị thoái hóa. Trong trạng thái bình thường, bilirubin được bài tiết qua mật và thải ra khỏi cơ thể như chất thải, tạo màu sắc đặc trưng cho phân chó. Do tắc nghẽn ống mật, quá nhiều bilirubin còn lại trong máu, cuối cùng dẫn đến bệnh vàng da. Thông thường, phân tích nước tiểu cũng sẽ cho thấy nồng độ bilirubin cao trong nước tiểu và các mẫu phân sẽ có màu nhạt.
Giá trị men gan có thể tăng lên do tổn thương gan, và rối loạn chảy máu cũng thường gặp cùng bệnh gan.
Chú chó của bạn sẽ được lấy mẫu máu, những mẫu máu này được phân tích thông qua các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Chụp X quang và siêu âm bụng có thể được sử dụng để kiểm tra bên trong gan, tuyến tụy và túi mật. Trong một số trường hợp, khi các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và kỹ thuật khác không hữu ích, phẫu thuật thăm dò có thể được sử dụng để chẩn đoán. Phẫu thuật chẩn đoán có lợi thế là nó có thể điều chỉnh đồng thời nhiều vấn đề, nếu chúng được tìm thấy trong quá trình khám phá các vấn đề sẵn có.
Nếu chú chó được phát hiện là đang mắc phải một dạng u tân sản, một khối u bất thường, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của ống mật, bác sĩ thú y sẽ cần xác định xem khối u là lành tính hay là ung thư. Điều trị sau đó sẽ phụ thuộc vào kết quả đó.
Điều trị
Phương pháp điều trị rất đa dạng và mang tính cá nhân, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh sẵn có và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu chó bị mất nước, nó sẽ được điều trị bằng liệu pháp truyền dịch cùng với liệu pháp hỗ trợ. Trong trường hợp rối loạn chảy máu do bệnh gan, nguyên nhân gây chảy máu phải được giải quyết trước khi thực hiện phẫu thuật. Thuốc kháng sinh sẽ được tiêm trước phẫu thuật để xử lý bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào mà chú chó đang bị. Cách tiếp cận điều trị bao gồm điều trị y tế, phẫu thuật, hoặc cả hai.
Chăm sóc
Tắc nghẽn ống dẫn mật, nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, kể cả tổn thương nghiêm trọng đối với túi mật và gan. Hãy làm theo các khuyến nghị của bác sĩ thú y để điều trị và ngăn ngừa bệnh tái phát. Chú chó của bạn sẽ cần những hạn chế trong chế độ ăn uống đặc biệt, trong lúc nó hồi phục, điều này sẽ được bác sĩ thú y giải thích với bạn. Phục hồi phụ thuộc vào việc điều trị các nguyên nhân sẵn có gây ra tắc nghẽn, và vào việc làm cho dòng mật dễ chảy qua ống dẫn. Tiên lượng thường sẽ là khả quan, miễn là những vấn đề trên được giải quyết.
Tuy nhiên, trong trường hợp có u tân sản, nhìn chung tiên lượng về việc phục hồi rất tệ.
