Chó có thể bị tổn thương não do nhiều nguyên nhân, bao gồm tăng thân nhiệt hoặc hạ thân nhiệt hoặc co giật kéo dài. Các tổn thương não sơ cấp liên quan đến chấn thương não bộ trực tiếp, là chấn thương không thể thay đổi được. Trong khi đó, tổn thương não thứ cấp là sự thay đổi mô não xảy ra sau chấn thương sơ cấp, hình thức chấn thương này có thể được quản lý, phòng ngừa hay cải thiện bằng sự chăm sóc, điều trị tối ưu.
Triệu chứng và các dạng bệnh
Vì não bộ là một cơ quan quan trọng, nó đòi hỏi nguồn cung cấp oxy và dinh dưỡng liên tục. Bất kỳ sự thiếu hụt oxy hoặc chấn thương trực tiếp nào đều có khả năng dẫn đến chảy máu não hay tích tụ chất lỏng, có thể gây áp lực quá mức lên não. Điều này có thể gây ra các biến chứng liên quan đến tim, mắt và một số cơ quan khác. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của chấn thương não, sẽ có các triệu chứng biểu hiện khác nhau.
Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Co giật
- Mất ý thức tự phát (ngất)
- Có các tư thế bất thường hoặc chuyển động bất thường
- Bị chảy máu mũi hoặc tai
- Chảy máu trong mắt (liên quan đến võng mạc)
- Da đổi màu xanh và màng nhầy tím tái (chứng xanh tím); một dấu hiệu cho thấy oxy trong máu bị giảm sút một cách nguy hiểm
- Thiếu oxy đến mô cơ thể (tình trạng thiếu oxy)
- Màu tía hoặc hơi xanh dưới màng nhầy hoặc dưới da do các mạch máu bị vỡ (vết bầm máu)
- Đốm đỏ hoặc tím trên cơ thể gây ra bởi cục xuất huyết nhỏ (đốm xuất huyết)
- Khó thở hoặc thở nhanh (khó thở hoặc thở nhanh lặp lại)
- Các chức năng tim bất thường, chẳng hạn như nhịp tim chậm bất thường (nhịp tim chậm)
Nguyên nhân
Sau đây là một số nguyên nhân phổ biến gây chấn thương não:
- Chấn thương đầu
- Chứng hạ thân nhiệt hoặc tăng thân nhiệt
- Đường huyết thấp bất thường (hạ đường huyết nặng)
- Co giật hoặc sốc kéo dài
- Huyết áp cao
- Ký sinh trùng não
- Khối u não
- Nhiễm trùng liên quan đến hệ thần kinh
- Nhiễm độc tính
- Các bệnh trung gian miễn dịch
Chẩn đoán
Bạn cần cung cấp lịch sử toàn diện về sức khỏe chó của bạn cho bác sĩ thú y, bao gồm giai đoạn bắt đầu xuất hiện triệu chứng, những sự cố đã xảy ra có khả năng gây nên những hành vi, biến chứng bất thường này. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện chu trình khám sức khỏe toàn diện, bao gồm xét nghiệm vật lý, xét nghiệm hóa sinh, phân tích nước tiểu, xét nghiệm máu. Mặc dù tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên chấn thương não, bác sĩ sẽ sử dụng những xét nghiệm khác nhau, nhưng thường là xét nghiệm hóa sinh có thể chỉ ra những bất thường ở lượng đường trong máu. Đo khí máu giúp xác nhận tình trạng thiếu oxy trong máu.
Khi nghi ngờ có vết nứt ở hộp sọ thì chụp x quang, CT (chụp cắt lớp vi tính) và MRI (chụp hình ảnh cộng hưởng từ) cực kỳ hữu ích để đánh giá mức độ nghiêm trọng của chấn thương não. Những công cụ chẩn đoán này cũng giúp xác định sự hiện diện của chảy máu não, nứt xương, biến chứng hình dạng lạ, khối u và các bất thường khác liên quan đến não, trong khi đó, ECG (điện tâm đồ) được sử dụng để đánh giá về chức năng tim, nhịp tim.
Bác sĩ thú y cũng có thể lấy mẫu dịch tủy não để xác minh mức độ viêm và để xác định xem có nhiễm trùng hay không.
Điều trị
Bất kỳ loại chấn thương não nào cũng nên được coi là trường hợp khẩn cấp cần được nhập viện ngay, cần lập tức được chăm sóc và điều trị tích cực. Trong thực tế, tùy thuộc vào nguyên nhân của chấn thương não, có thể cần phẫu thuật ngay. Tuy nhiên, thường thì mục tiêu chính của điều trị khẩn cấp là bình thường hóa nhiệt độ và huyết áp của chó, cung cấp đủ lượng oxy và ngăn ngừa tình trạng thiếu oxy máu não.
Để giúp chó thở được bình thường, một ống thở sẽ được đưa vào khí quản để cung cấp oxy. Có thể cần truyền dịch cho chó, việc này giúp duy trì huyết áp. Để giảm sưng não, chó sẽ được cung cấp thuốc và đầu cần được giữ cao hơn cơ thể. Ngoài ra, cơ thể chó sẽ được thay đổi tư thế mỗi hai giờ để tránh một số biến chứng trong điều trị.
