Hội chứng suy tuyến thượng thận ở mèo
Hội chứng suy tuyến thượng thận là tình trạng sản xuất thiếu glucocorticoid (cortisol) và/hoặc mineralocorticoid (aldosterone). Mineralocorticoid và glucocorticoid là các hormon thường được sản sinh bởi các tuyến thượng thận, nằm gần thận. Cả hai hormone này đều quan trọng đối với của cơ thể, và sự tăng hoặc giảm bất thường của một trong hai hormone này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được chữa trị kịp thời. Tình trạng sản xuất thiếu cả hai loại hormone này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tiêu hóa, thận, hoặc hệ tim mạch, và kết quả là, có thể gây ra các triệu chứng như mất nước, huyết áp thấp, trầm cảm, độc tính trên tim, nôn mửa, đại tiện ra máu, và sụt cân. Không có giống mèo nào có xu hướng bị bệnh nhiều hơn, mặc dù mèo rất hiếm khi bị mắc bệnh.
Triệu chứng và phân loại
Các triệu chứng sẽ khác nhau tùy thuộc vào thời gian bị bệnh. Các triệu chứng đe dọa tính mạng thường được thấy trong ở giai đoạn cấp tính của bệnh. Các triệu chứng dưới đây thường gặp ở mèo:
- Lờ phờ
- Không thèm ăn (chán ăn)
- Nôn mửa
- Sụt cân
- Tiêu chảy
- Run rẩy
- Đi tiểu thường xuyên (chứng đái nhiều)
- Khát nhiều nước (chứng khát nhiều)
- Trầm cảm
- Mất nước
- Mạch đập yếu
- Suy sụp
- Thân nhiệt thấp
- Đại tiện ra máu
- Mất lông (rụng lông)
- Đau bụng
Nguyên nhân
- Thiếu hụt hormone vỏ thượng thận (ACTH)
- Các khối u di căn
- Uống glucocorticoid trong thời gian dài
Chẩn đoán
Bạn sẽ cần phải cung cấp cho bác sĩ thú y bệnh sử của mèo và sự khởi phát các triệu chứng. Bác sĩ thú y sẽ thực hiện kiểm tra sức khỏe toàn diện cho mèo, bao gồm các xét nghiệm thường quy trong phòng thí nghiệm, công thức máu, đặc điểm hóa sinh và phân tích nước tiểu. Công thức máu có thể cho biết tình trạng thiếu máu, số lượng bạch cầu ái toan cao bất thường (một loại tế bào bạch cầu dễ bị nhuộm với thuốc nhuộm eosin) và số lượng tế bào lympho tăng (cũng là một loại bạch cầu) được gọi là (chứng tăng lympho bào).
Xét nghiệm hóa sinh huyết thanh có thể cho biết mức kali cao hơn bất thường, và sự tích tụ trong máu của các chất thải ure – nitơ thường được bài tiết ra khỏi cơ thể qua nước tiểu (tăng nitơ máu). Những phát hiện khác bao gồm nồng độ natri thấp hơn (hạ natri huyết) và clorua (giảm clo huyết), tăng nồng độ canxi (tăng canxi huyết), tăng men gan, bao gồm ALT và AST, và đường huyết thấp (hạ đường huyết). Phân tích nước tiểu có thể cho thấy nồng độ nước tiểu thấp. Xét nghiệm xác định để chẩn đoán tình trạng này bằng việc xác định nồng độ cortisol trong cơ thể. Thông thường hormon vỏ thượng thận (ACTH) được sản xuất bởi tuyến yên, sau đó kích thích các tuyến thượng thận giải phóng hormone của chúng. ACTH có thể được tiêm vào cơ thể để kiểm tra các chức năng phản ứng bình thường của tuyến thượng thận. Nếu tuyến thượng thận của mèo không cho thấy sự gia tăng giải phóng hormone sau khi được tiêm ACTH, thì chẩn đoán bệnh suy tuyến thượng thận sẽ được xác nhận. Các quy trình chẩn đoán bằng hình ảnh, như chụp X-quang và siêu âm, có thể cho thấy các tuyến thượng thận nhỏ hơn bình thường.
Điều trị
Giai đoạn đột ngột và nặng (cấp tính) của bệnh suy tuyến thượng thận là một trường hợp y khoa khẩn cấp cần phải nhập viện và điều trị tích cực ngay lập tức. Việc điều trị căn bệnh này phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Mèo bệnh tiết dịch cơ thể ít sẽ được truyền dịch tĩnh mạch để thay thế các nồng độ dịch thiếu hụt, nhưng cơ sở của liệu pháp này là bổ sung thay thế các hormon thiếu hụt. Những con mèo được chẩn đoán mắc tình trạng này cần phải được điều trị bằng việc tiêm hormone trong suốt phần đời còn lại của chúng.
Chăm sóc
Trong trường hợp trong giai đoạn suy tuyến thượng thận cấp tính, mèo sẽ cần điều trị ngay lập tức do có các triệu chứng gây nguy hiểm đến tính mạng. Sau những phục hồi ban đầu, bác sĩ thú y sẽ tính toán liều lượng để cân bằng sự thiếu hụt hormone của mèo. Liều lượng của các hormone này đôi khi cần phải được tăng lên, đặc biệt là trong các giai đoạn căng thẳng như trên đường đi, nhập viện và phẫu thuật. Không thay đổi loại hoặc liều hormone đã được kê đơn mà không hỏi ý kiến bác sĩ thú y trước.
Sau khi thay thế hormone ban đầu, bạn sẽ cần phải đến bác sĩ thú y hàng tuần trong ít nhất bốn tuần đầu tiên. Bác sĩ thú y sẽ đo lượng hormone của mèo trong suốt quá trình điều trị và sẽ điều chỉnh liều lượng phù hợp. Thường sẽ cần phải tiêm hormone hàng tháng, và ở một số con mèo, cần được tiêm ba tuần một lần. Mức điện giải cũng sẽ được kiểm tra thường xuyên do sự thay đổi đáng kể trong chất điện giải thường được thấy ở căn bệnh này. Mèo cần nghe lời chủ nuôi trong suốt phần đời còn lại để được chữa trị bệnh hiệu quả nhất. Với việc điều trị thường xuyên, hầu hết các con mèo đều làm tốt và có tiên lượng tốt.
