Hạ canxi máu ở chó
Nếu chú chó của bạn có mức canxi trong máu thấp hơn bình thường, điều này nghĩa là nó đang phải chịu một tình trạng được biết đến với tên hạ canxi máu. Canxi đóng vai trò quan trọng trong các chức năng thiết yếu của cơ thể như hình thành xương và răng, đông máu, sản sinh ra sữa, co cơ, tim co bóp bơm máu, thị lực và trong quá trình chuyển hóa hóc môn và enzym. Do vậy, việc thiếu hụt canxi trong cơ thể là tình trạng nghiêm trọng cần phải được điều trị kịp thời.
Triệu chứng
Các triệu chứng khác nhau phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Tuy nhiên, một vài triệu chứng thông thường như sau:
- Co cơ và run rẩy
- Dáng đi cứng nhắc, không uyển chuyển
- Thở hổn hển
- Chà xát/ dụi mặt vào các vật xung quanh
- Nôn ói
- Chán ăn
- Sốt
- Ốm yếu
- Đối với những trường hợp hạ canxi máu nhẹ, không có triệu chứng nào có thể quan sát được cho đến khi tổng lượng canxi giảm xuống dưới mức bình thường ( 6.7mg/dl)
Nguyên nhân
Albumin là một loại protein được tìm thấy trong máu; lượng canxi trong máu là tổng của một phần lớn canxi liên kết với albumin và canxi tự do. Nếu lượng albumin giảm (hạ albumin trong máu) do mắc một số vấn đề hoặc bệnh, nó sẽ ảnh hưởng đến tổng lượng canxi trong máu. Mặc dù nó chiếm hơn 50% trường hợp hạ canxi máu, nhưng nồng độ canxi thấp là nguyên nhân gây ra hạ albumin trong máu thường không liên quan đến bất kể triệu chứng nào .
Hạ canxi trong máu có thể có nguyên nhân do
- Suy thận (cấp tính hoặc mãn tính)
- Hấp thụ canxi kém trong ruột
- Nhiễm kiềm ( tình trạng mà dịch trong cơ thể có dư lượng kiềm lớn)
- Suy tuyến cận giáp( tiết hocmon tuyến cận giáp không đủ dẫn đến nồng độ canxi trong máu thấp bất thường
- Suy tuyến cận giáp thứ phát do phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp ( phẫu thuật tuyến giáp)
- Bệnh cường giáp thứ cấp do dinh dưỡng
- Ngộ độc oxalat( có ở cây huệ tây, cây thuộc họ ráy)
- Hạ magie trong máu ( mức magie trong máu thấp)
- Viêm tụy cấp( viêm tuyến tụy)
- Bệnh còi xương ( giai đoạn đầu của căn bệnh nguyên do bởi thiếu hụt vitamin D và ánh sáng mặt trời cùng với suy giảm sự trao đổi chất của canxi và phốt pho).
- Sản giật( hội chứng thần kinh lâm sàng đặc trưng là chứng co rút cơ bắp, và chuột rút, co giật; liên quan tới thiếu hụt canxi( suy tuyến cận giáp) hoặc thiếu hụt vitamin D hoặc nhiễm kiềm
- Thuốc xổ chứa phosphat dùng cho trường hợp chó bị táo bón nặng
- Nhiễm độc muối axit citric đối với những con chó thường xuyên truyền máu do mắc các vấn đề về sức khỏe khác.
Chẩn đoán
Có nhiều trường hợp xét nghiệm trong phòng thí nghiệm đưa ra kết quả là chú chó của bạn mắc bệnh hạ canxi máu nhưng thực tế là chú chó của bạn bình thường. Để xác minh được vấn đề này, điều quan trọng là bạn cần phải cung cấp bệnh sử chi tiết chú chó của bạn cho bác sỹ thú y, các triệu chứng khởi phát và các triệu chứng mang tính bản chất cũng như là các sự cố có thể dẫn đến tình trạng này. Bác sỹ thú y sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe toàn diện cho chú chó của bạn nhằm đánh giá toàn bộ các hệ thống cơ quan trong cơ thể để đưa ra đánh giá về tình trạng sức khỏe tổng quát. Các xét nghiệm định kỳ bao gồm công thức máu tổng quát, bảng phân tích sinh hóa và phân tích nước tiểu sẽ cung cấp những thông tin có giá trị về mức canxi trong máu và các thông tin về những nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạ canxi trong máu.
Nếu suy thận là nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạ canxi máu thì xét nghiệm công thức máu tổng quát có thể cho kết quả là chú chó của bạn mắc bệnh thiếu máu với suy thận mãn tính. Thiếu máu cũng xuất hiện ở những con chó bị mắc chứng cường giáp thứ cấp do dinh dưỡng hoặc có khả năng hấp thụ canxi ở đường ruột kém.
Trong trường hợp bị nhiễm trùng hoặc viêm (như viêm tụy), số lượng tế bào bạch cầu tăng cao bất thường. Với một số con chó bị mắc bệnh viêm tụy, enzym amylase và lipase cũng tăng cao nhanh chóng. Với những con chó có lượng albumin thấp (hạ albumin máu), bảng phân tích thành phần sinh hóa sẽ chỉ ra mức độ anbumin và sự rối loạn của nồng độ canxi trong máu. Trong khi đó, nếu nhiễm kiềm là nguyên nhân gây nên tình trạng hạ canxi máu, thì phân tích khí máu sẽ tiết lộ lượng khí carbon dioxit cao bất thường trong máu của chú chó.
Những con chó bị suy thận do độc tính của ethylene, glycol hoặc oxalate có thế xuất hiện nồng độ ure trong máu (BUN) và nồng độ creatinin cao bất thường. Rối loạn phospho cũng là nguyên nhân phổ biến trong các nguyên nhân gây nên nồng độ canxi thấp trong máu và với những con chó bị mắc các vấn đề liên quan đến thận, nhiễm độc ethylene glycol, oxalate và suy tuyến cận giáp, bảng phân tích thành phần sinh hóa có thể chỉ ra nồng độ phốt pho cao bất thường trong máu. Nồng độ phốt pho cao và chứng hạ canxi máu có thể được tìm thấy ở những con chó phải sử dụng đến thuốc xổ có chứa phốt pho ví dụ như con chó bị táo bón. Phân tích nước tiểu có thể tiết lộ nồng độ ure thấp bất thường và sự xuất hiện của gluco ở những con chó bị mắc các vấn đề về thận hoặc nhiễm độc ethylene hoặc nhiễm độc oxalate.
Để xác định xem liệu nồng độ canxi thấp có phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng hiện tại không, bác sỹ thú y sẽ yêu cầu tiến hành thêm các xét nghiệm khác để tìm nồng độ canxi ion hóa trong máu, một dạng hoạt động của canxi trong máu. Trong trường hợp nhiễm độc ethylene glycol, xét nghiệm ethylene glucol sẽ được tiến hành để xác định sự nhiễm độc. Bác sỹ thú y sẽ lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch và gửi nó đến phòng xét nghiệm để xác định mức độ ethylene glycol trong máu. Thông thường, mức độ ethylene glycol trong máu là bằng 0. Nếu phát hiện ra chú chó của bạn bị suy tuyến cận giáp, các xét nghiệm chi tiết hơn sẽ được tiến hành nhằm đánh giá các chức năng của tuyến cận giáp .
Chụp X quang ổ bụng cho thấy kích thước của thận nhỏ hơn bình thường thì chú chó bị mắc bệnh suy thận mãn tính và nếu kích thước thận lớn hơn bình thường thì nó bị nhiễm độc ethylene glycol hoặc oxalate hoặc mắc bệnh suy thận cấp. Trong khi đó những con chó bị suy cận giáp thứ cấp do dinh dưỡng có thể thấy mật độ xương thấp hơn khi chụp X quang xương.
Điều trị
Nói chung hạ canxi máu có thể được điều trị thông qua biện pháp bổ sung canxi dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sỹ thú y nhằm phòng ngừa tác dụng phụ liên quan đến việc quá tải canxi truyền vào máu. Bác sỹ thú y cũng sẽ giám sát các dữ liệu đo điện tâm đồ ( EKG) bởi canxi có ảnh hưởng trực tiếp đến tim và việc thay đổi lượng canxi đáng kể trong máu sẽ dẫn đến những bất thường ở điện tâm đồ
Sau khi tiến hành biện pháp bổ sung canxi bằng đường tiêm vào tĩnh mạch, bác sỹ thú y có thể tiếp tục bổ sung canxi trong một thời gian kế tiếp nhằm ngăn ngừa tái phát. Ngoài ra, trong các trường hợp hạ canxi máu nghiêm trọng hơn, chú chó có thể bị yêu cầu phải nằm viện để tiến hành theo dõi.
Chăm sóc
Trong trường hợp bị hạ canxi máu tạm thời, biện pháp bổ sung canxi trong giai đoạn đầu nói chung sẽ giải quyết được vấn đề. Tuy nhiên, nếu tình trạng hạ canxi máu là do các vấn đề nghiêm trọng khác liên quan đến sức khỏe gây ra thì sẽ cần được điều trị chuyên sâu hơn để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra sau này. Hạ canxi máu do dinh dưỡng và giai đoạn sinh sản thì có thể sẽ cần thêm các biện pháp để giải quyết tình trạng này.
Ví dụ như nếu con chó bị chứng hạ canxi máu liên quan đến dinh dưỡng, bác sỹ thú y sẽ đưa ra các khuyến nghị liên quan đến việc lập một chế độ ăn mới cho nó. Trong khi, những con chó mẹ vừa mới sinh đã bị tách ra khỏi đàn chó con thì những con chó con này sẽ cần được bạn chăm sóc cho đến khi vấn đề hạ canxi máu ở con chó mẹ được giải quyết.
