Bệnh liên quan đến hemoglobin và myoglobin ở chó
Hemoglobin là chất mang oxy trong hồng cầu, cũng có chức năng mang oxy đến các mô, cũng như mang sắc tố khiến cho máu có màu đỏ. Sự phá huỷ các tế bào máu trong mạch máu giải phóng hemoglobi vào huyết tương (chất dịch trong máu màu vàng nhạt), nơi nó liên kết với haptoglobin, một protein huyết tương có chức năng gắn kết với hemoglobin tự do để ngăn chặn sự mất mát sắt từ cơ thể. Khi tất cả haptoglobin đã được sử dụng hết, hemoglobin tràn vào máu, liên kết ngược với protein trong máu và thay đổi màu sắc của huyết tương từ màu vàng nhạt sang hồng. Các hemoglobin không liên kết sau đó được lọc qua thận.
Myoglobin có chức năng như hemoglobin nhưng hoạt động đặc biệt cho cơ bắp, và được phân biệt bởi lượng oxy và carbon monoxide nó mang đến các mô (nhiều hơn, và ít hơn, tương ứng thứ tự). Việc cơ bắp bị tổn thương giải phỏng myoglobin vào huyết tương, nhưng nó không liên kết với protein huyết thanh. Do đó, màu sắc huyết tương không thay đổi, và myoglobin nhanh chóng bị lọc khỏi máu bởi gan và thận. Nếu có quá nhiều hemoglobin và myoglobin trong huyết tương, các protein này sẽ không còn được tái hấp thu trong thận, thay vào đó chúng sẽ tràn vào nước tiểu.
Hemoglobin và myoglobin không chỉ có khả năng gây hại cho thận, mà sự hiện diện của chúng trong máy cho thấy khả năng mang oxy của máu thấp, có thể dẫn đến tổn thương gan, bệnh nặng và sốc, tất cả đều khiến giảm lượng oxy có sẵn ở cơ thể thông qua cơ và máu. Ngoài ra, sự phá huỷ của các tế bào hồng cầu trong các mạch máu, cùng với tổn thương cơ nghiêm trọng, có thể dẫn đến bệnh đông máu nội mạch phổ biến (DIC), một loại bệnh đông máu thường gây tử vong.
Các triệu chứng và phân loại
- Tăng nhịp tim
- Thiếu năng lượng, thờ ơ
- Sốt
- Nướu có màu lợt hoặc tím nhạt
- Da vàng và / hoặc vàng da trắng mắt (chứng vàng da)
- Nhạy cảm với chấn thương, bầm dập
- Máu trong nước tiểu (nước tiểu có màu hồng hoặc đỏ)
Nguyên nhân
Một số nguyên nhân có thể gây ra hemoglobinuria và myoglobinuria được liệt kê ở đây.
- Tai nạn và chấn thương (đột quỵ do nhiệt, vận động cao độ, sốc điện)
- Do truyền nhiễm (ký sinh trùng trong máu)
- Lượng phốt phát trong máu thấp
- Hemoglobinuria (bệnh liên quan đến hemoglobin):
○ Bệnh di truyền
○ Chứng tan máu – thiếu máu qua trung gian miễn dịch - Myoglobinuria (bệnh liên quan đến myoglobin):
○ Viêm cơ cấp tính
○ Chấn thương bầm dập
○ Vận động cao độ
○ Co thắt / co giật kéo dài - Ngộ độc, sử dụng thuốc và phản ứng thực phẩm:
○ Đồng
○ Menadione (được dùng làm chất bổ sung vitamin K)
○ Thuỷ ngân
○ Thuốc xanh methylen blue
○ Acetaminophen (thuốc giảm đau)
○ Kẽm
○ Hành tây
○ Nọc rắn
Chẩn đoán
Bác sĩ thú y sẽ thực hiện cuộc kiểm tra sức khoẻ toàn diện cho chó của bạn, có tính đến lịch sử nền của các triệu chứng và các sự cố có thể dẫn đến tình trạng này. Bạn cần cung cấp lịch sử toàn diện về sức khoẻ chú chó của bạn và các hoạt động gần đây. Xét nghiệm hồ sơ hoá học máu tổng thể sẽ được tiến hành, bao gồm xét nghiệm lượng máu hoàn chỉnh, xét nghiệm đo nồng độ đồng và kẽm độc hại. Bác sĩ cũng sẽ xét nghiệm tìm bất thường ở các tế bào hồng cầu, cũng có thể sử dụng xét nghiệm ammonium sulfate để phát hiện hemoglobin hoặc myoglobin trong máu.
Xét nghiệm nước tiểu để xem xét chỉ số bilirubin trong nước tiểu là thử nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân chính xác của tình trạng hiện tại. Bilirubin là một sắc tố mật màu vàng đỏ xuất phát từ sự suy thoái của sắc tố đỏ (heme) trong hemoglobin; quá nhiều bilirubin không được gan xử lý sẽ tràn vào nước tiểu. Bilirubin dư thừa trong máu cũng là nguyên nhân gây vàng da và mắt.
Chụp X quang và siêu âm là công cụ hữu ích để xem xét gan trong trường hợp bệnh gan liên quan đến nồng độ đồng trong máu, hoặc thấy được trong trường hợp con chó nuốt tiền xu hoặc bu lông/đai ốc – đây là những nguyên nhân thông thường của việc ngộ độc kẽm hoặc đồng ở chó.
Điều trị
Các loại thuốc được kê toa để điều trị sẽ phụ thuộc vào chẩn đoán cuối cùng của bác sĩ thú y về nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Nếu tình trạng nghiêm trọng, chó của bạn sẽ phải nhập viện để ổn định và bù nước.
Chăm sóc
Bác sĩ thú y sẽ tư vấn cho bạn về chu trình tái khám cho chú chó của bạn. Có thể sẽ cần thêm các cuộc xét nghiệm hồ sơ hoá học máu, xét nghiệm lượng máu hoàn chỉnh, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm khối lượng tế bào (PCV) và phân tích khí máu động mạch. Bệnh di truyền nói chung là không thể chữa được, nhưng đôi khi có thể được quản lý bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhất định đối với chú chó của bạn. Ví dụ, tình trạng thiếu isoerythrolysis, một tình trạng bẩm sinh dẫn đến sự phá huỷ của các tế bào hồng cầu, có thể được ngăn chặn bằng cách không cho phép chó Greyhounds mắc các bệnh liên quan đến cơ tham gia những vận động như chạy đua; hạn chế các hoạt động thể dục chạy nhảy với giống chó Old English Sheepdogs tránh mắc chứng nhiễm toan lactic (nồng độ axit cao bất thường trong máu); không cho phép giống chó Bedlington và West Highland White Terriers có bệnh liên quan đến gan tiếp xúc với vật chất chứa đồng.
