U đảo tụy ở chó
U đảo tụy là các khối tăng sản ác tính – các tế bào ung thư phát triển nhanh – của tế bào bêta trong tuyến tụy. Tế bào bêta tiết ra nhiều hormon khác nhau trong đó chủ yếu là insulin. Insulin gây ra nhiều ảnh hưởng khác nhau trong cơ thể – một trong những ảnh hưởng chính là việc điều tiết lượng glucose trong các tế bào trong cơ thể. Bởi vì u đảo tụy sản sinh ra lượng insulin dư thừa, dẫn đến gluco trong máu sẽ thấp xuống (tình trạng này gọi là hạ đường huyết), đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mệt mỏi hoặc gặp các vấn đề về thần kinh.
Triệu chứng
Một trong những triệu chứng phổ biến nhất hay gặp ở chứng ung thư đảo tụy chính là tình trạng nằm bẹp bất động của con vật hoặc nó có thể bị mất ý thức (bất tỉnh). Co giật, rất mệt mỏi và các bất thường khác về thần kinh cũng là những triệu chứng phổ biến. Bởi insulin được giải phóng ra theo từng giai đoạn nên các triệu chứng không phải luôn xuất hiện và tần suất xuất hiện của các triệu chứng cũng không phải là yếu tố cần thiết để chẩn đoán căn bệnh này.
Chẩn đoán
Nếu chú chó của bạn có biểu hiện nằm bẹp bất động và các mẫu máu cho thấy lượng glucose thấp, bác sỹ thú y sẽ nghi ngờ nó đang mắc u đảo tụy và sẽ căn cứ vào đó để tiến hành thêm các xét nghiệm khác nhằm đưa ra chẩn đoán xác định. Tuy nhiên, các mẫu máu sẽ được lấy theo từng giai đoạn để xác định liệu nồng độ glucose trong máu có luôn thấp. Bác sỹ thú y cũng sẽ cần xác định xem nồng độ insulin là bao nhiêu khi nồng độ glucose ở mức thấp nhất. Không cho chú chó của bạn ăn trước khi tiến hành xét nghiệm xác định lượng glucose thực tế – bác sỹ thú y sẽ tư vấn cho bạn cách phù hợp nhất để đưa ra những giai đoạn ngừng cho ăn ngắn hạn .
Tỉ lệ insulin/glucose sửa đổi (AIGR) có thể hữu ích trong việc đưa ra chẩn đoán khi nồng độ insulin của con vật ở mức thấp, nhưng vẫn trong khoảng bình thường. Trong những trường hợp như vậy con vật bị nghi ngờ mắc khối u đảo tụy. Nếu nồng độ glucose giảm trong khi nồng độ insulin vẫn cao (glucose giảm nhanh hơn so với insulin), thì trong trường hợp này con vật có thể đã mắc khối u đảo tụy.
Siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể giúp xác định mức độ khối u tụy và mức độ di căn của nó. Thông thường, u đảo tụy không di căn ra phổi; tuy nhiên, chụp X quang ngực có thể cho thấy những khối tăng sản khác có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng glucose luôn giảm. Scintigraphy – một dạng hình ảnh sử dụng đồng vị phóng xạ để xác định mô bất thường, cũng có thể được dùng để nhận dạng vùng khối u đảo tụy nguyên phát và di căn.
Điều trị
Nếu chú chó của bạn có biểu hiện nằm bẹp bất động hoặc bị co giật do u đảo tụy gây nên, thì biện pháp điều trị y khoa khẩn cấp sẽ thường bao gồm việc ngay lập tức kiểm soát lượng gluco trong máu. Điều trị tại nhà với trường hợp bất ngờ nằm bẹp bất động hoặc co giật, thì siro ngô có thể là giải pháp tạm thời giúp tăng lượng gluco trong máu của con vật. Nhưng trong trường hợp này vẫn cần phải áp dụng các biện pháp y tế, vậy nên việc xin tư vấn từ bác sỹ thú y rất quan trọng. Bác sỹ thú y có thể sẽ tiến hành truyền dịch có chứa glucose hoặc steroid để chống lại ảnh hưởng của insulin.
Nếu tình trạng sức khỏe của chú chó cùng với những hình ảnh chụp được của khối u, có thể cho thấy được giá trị khả quan sau phẫu thuật thì bác sỹ thú y sẽ đề xuất phẫu thuật loại bỏ khối u. Chứng hạ đường huyết có thể được giải quyết bằng cách cắt bỏ một phần tuyến tụy có chứa khối u. Tuy nhiên, nếu tình trạng di căn đáng kể xảy ra hoặc tế bào của khối u đã đóng một phần chức năng trong tuyến tụy thì sẽ cần phải tiến hành thêm các biện pháp điều trị khác. Tương tự như vậy, nếu các khối u phát triển rộng, hoặc nếu có các vấn đề khác về sức khỏe, thì quản lý y tế được xem là phương thức điều trị căn bản.
Prednisolone là một steroid kích thích sự tạo thành glucose và thường là nền tảng trong biện pháp điều trị. Những biện pháp y khoa khác có thể được áp dụng để điều trị bao gồm:
- Diazoxide
- Octreotide
- Glucagon
- Tác nhân hóa trị ung thư như streptozocin
Kiểm soát chế độ ăn thường được kết hợp với những biện pháp điều trị khác. Trên thực tế, bạn có thể giảm thiểu lượng thuốc hoặc nhu cầu điều trị bổ sung bằng cách cho chú chó của mình ăn một lượng nhỏ, và ăn thường xuyên lượng thức ăn có mức đạm vừa phải, thức ăn có lượng đường thấp và giàu carbonhydrate phức hợp. Về mặt lâm sàng, kỹ thuật quan trọng nhất của chế độ ăn chính là tần suất của các bữa ăn. Điều cần thiết chính là kỹ thuật này được áp dụng nhằm làm hạn chế sự giao động của insulin gây nên tình trạng hạ đường huyết. Kiểm soát các triệu chứng của hạ đường huyết là mục tiêu cơ bản hàng đầu. Bác sỹ thú y sẽ hỗ trợ bạn trong việc đưa ra kế hoạch kiểm soát chế độ ăn uống cho chú chó của bạn.
Chăm sóc
Phẫu thuật cùng với những khuyến cáo về chế độ ăn có thể làm giảm rất nhiều các triệu chứng của chứng hạ đường huyết và các triệu chứng của khối u đảo tụy ở chó. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp tiếp tục áp dụng các biện pháp điều trị y tế và quản lý chế độ ăn là điều cần thiết. Thường xuyên kiểm tra hoặc thăm khám để kiểm soát tình trạng bệnh, và xác định liệu tiến độ điều trị có theo hướng tích cực hay không. Sự thành công của các biện pháp điều trị sẽ được đánh giá và loại phương pháp điều trị sẽ được điều chỉnh dựa theo những triệu chứng xuất hiện ở con vật và liệu có bất kỳ sự tái phát nào không.
