Sốc nhiễm trùng huyết ở mèo
Sốc nhiễm trùng huyết hoặc nhiễm trùng huyết, là tình trạng thể chất nghiêm trọng liên quan đến nhiễm khuẩn tổng quát ở cơ thể. Nó phát triển như là một biến chứng của tình trạng nhiễm khuẩn trên toàn cơ thể. Sốc nhiễm trùng huyết liên quan đến giảm tưới máu hoặc huyết áp thấp, có thể có hoặc có thể không đáp ứng với dịch truyền hoặc điều trị y tế được đưa ra nhằm giúp duy trì huyết áp động mạch. Những con mèo còn rất nhỏ hoặc những con rất già có nguy cơ cao mắc tình trạng này bởi đáp ứng miễn dịch chưa phát triển hoặc bị giảm đi.
Triệu chứng và phân loại
Giai đoạn đầu
- Nhịp tim nhanh
- Huyết áp động mạch chủ bình thường hoặc cao
- Mạch dội
- Niêm mạc đỏ
- Nướu quay lại màu hồng hoặc đỏ rất nhanh khi dùng ngón tay ấn nướu
- Sốt
- Thở nhanh
Giai đoạn sau
- Nhịp tim nhanh hoặc chậm
- Mạch yếu
- Nướu hoặc niêm mạc nhợt nhạt
- Nướu chậm quay lại màu hồng khi dùng ngón tay ấn
- Tứ chi lạnh (máu thiếu tuần hoàn)
- Nhiệt độ cơ thể thấp
- Trầm cảm hoặc ngẩn ngơ
- Tiểu ít
- Khó thở, thở nhanh
- Chảy máu nhỏ dưới da và ở niêm mạc trong cơ thể
- Có dịch ở mô, đặc biệt là ở chân và dưới da (sưng chân)
- Đường tiêu hóa chảy máu
- Rất yếu
Nguyên nhân
- Tiền sử mắc nhiễm trùng (như nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc nhiễm trùng/ viêm tuyến tiền liệt)
- Phẫu thuật thực hiện trước đó làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn toàn thân
- Các tình trạng bệnh lý khác hoặc biện pháp điều trị có khả năng làm giảm đáp ứng miễn dịch, như tiểu đường, tăng nồng độ steroid được sản sinh ra do tuyến thượng thận; bệnh Cushing, điều trị với liều lượng steroid cao hoặc hoặc phác đồ hóa trị
- Lớp lót bên trong của đường tiêu hóa bị suy yếu dẫn đến vi khuẩn từ ruột non đi vào trong cơ thể và gây nên nhiễm độc vi khuẩn tích tụ trong máu (nhiễm nội độc tố huyết endotoxemia)
- Viêm/ nhiễm trùng tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt) và áp xe tuyến tiền liệt
- Nhiễm trùng lớp lót bên trong bụng do vi khuẩn (viêm phúc mạc nhiễm khuẩn)
- Nhiễm trùng lớp lót bên trong của tim do vi khuẩn (viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn)
- Rối loạn đường tiêu hóa
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Viêm phổi
- Vết thương do bị cắn
Chẩn đoán
Các triệu chứng lâm sàng bao gồm sốt, viêm đáp ứng và suy tuần hoàn. Sốc nhiễm trùng máu liên quan đến suy tuần hoàn sẽ khác so với nhiễm trùng toàn thân có đầy đủ cơ chế bù của đáp ứng tim mạch. Suy tuần hoàn liên quan tới tim đập nhanh hoặc chậm, giảm hiệu suất tim, huyết áp thấp, giảm tưới máu đến các mô và các bằng chứng của việc rối loạn chức năng của nhiều cơ quan như trầm cảm, giảm tiểu, và xuất huyết. Bác sỹ sẽ theo dõi chặt chẽ huyết áp của mèo.
Bảng phân tích máu tổng quát sẽ được đưa ra bao gồm bảng phân tích thành phần hóa học máu, công thức máu tổng quát và phân tích nước tiểu. Bác sỹ thú y sẽ phụ thuộc nhiều vào kết quả của phân tích nước tiểu và các xét nghiệm máu để xác định tình trạng của mèo. Chẩn đoán trực quan bao gồm chụp X quang ngực để xem con mèo có bị viêm phổi không và kiểm tra tim, và Siêu âm tim cũng có thể được áp dụng để xác định xem liệu cơ tim có hoạt động tốt không. Siêu âm ổ bụng cũng có thể giúp phát hiện ra các bệnh lý nền ở ổ bụng.
Điều trị
Mèo sẽ phải được nhập viện để điều trị suy tuần hoàn. Liệu pháp truyền dịch có chứa crystalloid (dịch tinh thể) và colloid (dịch keo hay dịch cao phân tử) cần được áp dụng nhằm làm tăng lưu lượng máu lưu thông. Dịch tinh thể là dung dịch điện giải (hợp chất hóa học chứa natri, kali, clorua) cần thiết cho cơ thể để thực hiện các chức năng của nó. Dịch tinh thể nói chung tương tự như thành phần chứa trong dịch của máu (huyết tương) và di chuyển dễ dàng giữa máu và các mô cơ thể. Dịch keo là dịch chứa các phân tử lớn nằm trong tuần hoàn máu nhằm giúp duy trì lưu lượng máu tuần hoàn. Cung cấp oxy cũng quan trọng như bù dịch và việc cung cấp oxy sẽ được kiểm soát bằng lồng thở oxy, mặt nạ và ống thở. Biện pháp điều trị tích cực và duy trì sự sống cũng sẽ cần thiết nếu tình trạng bệnh lý tiến đến giai đoạn sốc nghiêm trọng.
Bác sỹ thú y có thể tiến hành phẫu thuật loại bỏ bất kỳ nguồn gây ra nhiễm trùng do vi khuẩn nói chung nào, ví dụ như áp xe. Biện pháp điều trị sẽ được chọn dựa vào tình trạng bệnh và nguồn bệnh.
Chăm sóc
Bác sỹ thú y sẽ theo dõi nhịp tim của mèo, cường độ mạch, màu sắc của nướu và niêm mạc (niêm mạc), nhịp thở, âm thanh phát ra từ phổi, lượng nước tiểu ra, tình trạng tâm lý và nhiệt độ trực tràng. Nói chung, điều trị tích cực sẽ được áp dụng cùng với truyền dịch hoặc dùng thuốc để cải thiện cơ chế co cơ tim. Điện tâm đồ (ECG), ghi lại hoạt động điện tim và đo huyết áp cũng hữu dụng; phân tích khí gas máu (đo oxy và Co2 trong máu ở động mạch) và đo oxy dựa vào mạch đập (biện pháp đo nồng độ oxy trong máu) nhằm theo dõi nồng độ oxy trong mô cũng sẽ giúp đưa ra thông tin quan trọng khi bác sỹ thú y theo dõi tình trạng con mèo.
Điều trị chuyên sâu sẽ dựa trên xét nghiệm máu, ví dụ như thể tích hồng cầu đặc, biện pháp đo thể tích phần trăm của tế bào hồng cầu so với thể tích máu; protein huyết thanh (xét nghiệm trong phòng thí nghiệm cung cấp thông tin chung về nồng độ protein trong phần chất lỏng của máu); chất điện giải trong huyết thanh, enzym gan, nitơ urê trong máu và nồng độ creatine (lượng urê và creatine tìm thấy trong máu; chúng thường được bài tiết ra ngoài cơ thể bởi thận, xét nghiệm này có thể đo chính xác chức năng của thận). Những xét nghiệm này sẽ được thực hiện thường xuyên nếu bác sỹ thấy cần thiết, dựa trên tình trạng của con mèo và mức độ đáp ứng của nó với biện pháp điều trị. Sốc nhiễm trùng máu là tình trạng bệnh lý đe dọa đến tính mạng của mèo bị bệnh và tiên lượng sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.
