Francisella tularensis ở chó
Tularemia là một loại vi khuẩn gây bệnh truyền từ động vật sang người hoặc ngược lại, thỉnh thoảng xuất hiện ở chó. Vi khuẩn này gây bệnh cho nhiều loài động vật, bao gồm cả con người, có thể bị lây khi tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh. Tularemia cũng thường được gọi là sốt thỏ do phương thức lây truyền bệnh, một số loại động vật có thể bị nhiễm bệnh sau đó lây truyền sang động vật khác. Vi khuẩn cũng có thể lây truyền do uống phải nước hay tiếp xúc với đất đã có vi khuẩn, do vi khuẩn có thể tồn tại ở trạng thái lây nhiễm vài tháng.
Bệnh nhiễm trùng này thường do ăn phải mô của động vật có vú bị nhiễm bệnh, ví dụ khi chó săn mồi những động vật nhỏ hơn (chim, bò sát) qua môi trường nước, hoặc bị cắn bởi bọ ve, bọ chét, muỗi – tất cả đều có thể mang và truyền vi khuẩn. Vi khuẩn cũng có thể lây nhiễm qua da, xâm nhập qua đường hô hấp, mắt hoặc hệ tiêu hóa của chó.
Bệnh Tularemia xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc và Liên Xô. Tại Mỹ, bệnh xuất hiện ở hầu hết các bang, nhưng phổ biến nhất ở Arkansas và Missouri. Bệnh cũng có xu hướng lây nhiễm theo mùa, tháng Năm đến tháng Tám là thời gian có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn cả. Ở những nơi con người săn thỏ vào mùa đông, tỷ lệ mắc bệnh cũng cao hơn.
Một trong những phương thức lây bệnh phổ biến của Francisella tularensis là bọ ve, bao gồm ve chó Mỹ, bọ ngôi sao cô đơn, bọ chét vùng núi Rocky Mountain, và một số loại bọ khác.
Triệu chứng và các dạng bệnh
- Đột ngột bị sốt
- Hôn mê
- Mất nước
- Không thèm ăn (chán ăn)
- Sưng hạch bạch huyết
- Đau bụng
- Trướng gan hoặc lá lách
- Xuất hiện các mảng trắng hoặc vết loét trên lưỡi
- Vàng da – có thể nhận thấy do vàng mắt
Nguyên nhân
- Do nhiễm khuẩn (Francisella)
- Tiếp xúc với nguồn nhiễm bệnh
Chẩn đoán
Bạn cần cung cấp cho bác sĩ thú y toàn bộ thông tin về sức khỏe và các hoạt động gần đây của chó, bao gồm các chuyến đi gần đây, vết cắn của bọ ve và sự tiếp xúc với các loài động vật hoặc côn trùng khác.
Bác sĩ thú y sẽ thực hiện một cuộc kiểm tra sức khỏe toàn diện cho chú chó. Thực hiện các cuộc xét nghiệm bao gồm phân tích thành phần hóa học máu, công thức máu toàn bộ, điện giải và phân tích nước tiểu. Nếu như có F. Tularensis, kết quả xét nghiệm công thức máu toàn bộ thường (nhưng không phải luôn luôn) cho thấy sự gia tăng đáp ứng trong các tế bào máu trắng (WBCs). Xét nghiệm cũng có thể hiển thị tỷ lệ tiểu cầu (các tế bào giúp đông máu) thấp hơn so với mức thông thường (giảm tiểu cầu).
Xét nghiệm sinh hóa cho thấy mức độ bilirubin cao (tăng bilirubin máu) và lượng natri, glucose thấp hơn mức bình thường trong máu. Nếu nồng độ bilirubin cao và có sắc tố vàng cam trong mật, có khả năng gan đang bị tổn thương. Tình trạng này thường đặc trưng bởi các triệu chứng của bệnh vàng da. Xét nghiệm nước tiểu cũng có thể tiết lộ nồng độ bilrubin trong máu và nước tiểu cao.
Bác sĩ thú y có thể cần một phòng khám dịch vụ chuyên khoa hỗ trợ để xác nhận chẩn đoán. Trong một số trường hợp không thể chẩn đoán rõ ràng, các mẫu sẽ được gửi đi để thử nghiệm nuôi cấy – kiểm soát tăng trưởng trong phòng thí nghiệm để xác định sinh vật gây bệnh.
Các phương pháp phân tử như phản ứng chuỗi trùng hợp (PCR) (phương pháp phân biệt sự hiện diện của bệnh dựa trên mã gen) thường có mặt tại các phòng thí nghiệm. Các nhà vi sinh vật phải được thông báo nếu nghi ngờ nhiễm tularaemia vì F. Tularensis đòi hỏi phương tiện đặc biệt để nuôi cấy, như than bùn và men bia (BCYE). Nó không thể bị cô lập trong môi trường nuôi cấy thông thường vì cần có sự hiện diện của nhóm sulfhydryl (như cystein). Xét nghiệm huyết thanh (phát hiện kháng thể trong huyết thanh) cũng thường được sử dụng rộng rãi. Phản ứng chéo với brucella có thể gây nên sự nhầm lẫn trong kết quả, do đó không nên chẩn đoán chỉ dựa trên xét nghiệm huyết thanh.
Điều trị
Điều trị sớm là yếu tố quan trọng để có các giải pháp và cách chữa bệnh phù hợp. Các chú chó không được điều trị sớm thường có tỷ lệ tử vong cao. Bác sĩ thú y sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để kiểm soát sự nhiễm trùng và các triệu chứng liên quan. Chó nhà bạn có thể cần điều trị kháng sinh trong vài ngày để điều trị dứt điểm các triệu chứng bệnh.
Chăm sóc
Tiên lượng tổng thể khi bị mắc bệnh này là xấu, đặc biệt đối với những chú chó không được điều trị sớm.
Như đã đề cập trước đó, F. Tularensis là loại vi khuẩn gây bệnh truyền từ động vật sang người hoặc ngược lại, nghĩa là nó có thể lây từ loài này sang loài khác. Nếu chó của bạn bị nhiễm loại vi khuẩn này, bạn sẽ cần có những biện pháp phòng ngừa đặc biệt để bảo vệ bản thân không bị lây nhiễm. Vi khuẩn thường thâm nhập vào cơ thể qua vùng da bị tổn thương và màng nhầy, hoặc qua đường hô hấp. Con người thường bị nhiễm bệnh do bị bọ ve cắn, trong một số trường hợp chỉ đơn giản khi xử lý con vật bị nhiễm bệnh. Tularemia cũng có thể lây khi hít phải. Trong một số trường hợp, người bị lây bệnh khi chải lông cho chó. Thợ săn có nguy cơ mắc bệnh này rất cao do khả năng hít phải vi khuẩn trong quá trình lên da của động vật. Uống nước, ăn thức ăn hoặc tiếp xúc với đất bị nhiễm khuẩn cũng có thể dẫn đến nhiễm bệnh. Một số trường hợp bị mắc bệnh khi hít phải bụi tạo ra từ thỏ bị nhiễm bệnh hoặc các động vật khác đã bị nghiền trong máy cắt cỏ.
F. tularensis là một loại vi khuẩn nội bào, tức là nó có thể sống kí sinh trong các tế bào chủ. Nó chủ yếu lây nhiễm qua đại thực bào, một loại của tế bào máu trắng, do đó tránh được các phản ứng của hệ thống miễn dịch để tiêu diệt nó. Quy trình phát triển bệnh phụ thuộc vào khả năng vi khuẩn lây lan sang các cơ quan khác, bao gồm phổi, gan, lá lách và hệ thống bạch huyết
