Bệnh da, bào mòn hoặc loét ở chó
Các vết bào mòn da là những khuyết tật nông ở da, chỉ ảnh hưởng đến các lớp trên cùng của da. Chúng có thể khá đau, nhưng thường mau lành nếu da được bảo vệ và nguyên nhân cơ bản được loại bỏ. Với các vết loét, các lớp bề mặt của da bị tổn thương hoàn toàn, vì các khuyết tật ăn sâu vào da. Các vết loét cần được chăm sóc cẩn thận để ngăn ngừa nhiễm trùng và chúng thường hồi phục chậm. Bệnh da bị bào mòn, hoặc loét do một nhóm các rối loạn da khác nhau gây ra, với đặc điểm là xuất hiện các vết bào mòn hoặc loét.
Tình trạng hoặc bệnh này có thể ảnh hưởng đến cả chó và mèo. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về ảnh hưởng của bệnh này đến mèo, vui lòng ghé thăm trang này.
Triệu chứng và phân loại
Các triệu chứng sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân. Tuy nhiên, chúng có thể bao gồm một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:
- Các vết bào mòn hoặc loét; chúng có thể được tìm thấy ở bất cứ đâu trên cơ thể
- Rụng lông
- Một hoặc nhiều tổn thương; tổn thương có thể bị viêm (có biểu hiện là vết tấy đỏ và sưng)
- Tổn thương trên các huyệt đạo (nơi da nằm gần xương nhất)
- Dịch tiết khô lại trên bề mặt của một tổn thương da (lớp vảy cứng); hoặc, có thể có dịch tiết ướt rỉ ra từ tổn thương
- Mất sắc tố da hoặc lông (giảm sắc tố da)
Nguyên nhân
Một loạt các tình trạng có thể dẫn đến bào mòn hoặc loét da. Các nguyên nhân phổ biến là bỏng, chấn thương và nhiễm trùng da, cũng như các tình trạng phức tạp hơn, chẳng hạn như phản ứng thuốc, một số loại bệnh ung thư, và các bệnh tự miễn dịch của da. Virus cũng có thể là nguyên nhân gây bào mòn hoặc loét da, và có thể xuất hiện giống như vết bỏng hoặc chấn thương. Bác sĩ thú y có thể sẽ cần phải thực hiện một nhóm các xét nghiệm, bao gồm xét nghiệm máu, nuôi cấy để phát hiện các loại nhiễm trùng khác nhau, và sinh thiết da (mẫu mô da) để xác định nguyên nhân gốc rễ của phản ứng và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.
Trong một số trường hợp, không thể xác định được nguyên nhân cơ bản. Bác sĩ thú y sẽ chẩn đoán đây là một rối loạn hoặc bệnh vô căn (không rõ nguyên nhân).
Một phần danh sách các rối loạn gây bào mòn hoặc loét da bao gồm:
- Rối loạn qua trung gian miễn dịch
- Viêm ở các mạch máu (viêm mạch)
- Viêm mô tế bào vị thành niên của chó: còn được gọi là viêm mô tế bào ở chó con, tình trạng này có đặc điểm là sưng đầu, cổ, mõm, mắt và tai. Da sẽ bị nứt khi phản ứng với tình trạng sưng, với các hạch bạch huyết sưng rỉ dịch qua da và để lại tổn thương đóng vảy
- Hoại tử thượng bì nhiễm độc (chết mô, thường do thuốc gây ra)
- Vết loét không đau ở mèo: một vết loét môi không hoạt động, hồi phục chậm, ít đau hoặc không gây đau đớn; còn được gọi là loét gặm nhấm, nhưng không liên quan đến động vật gặm nhấm. Thường do nhạy cảm với bọ chét cắn hoặc dị ứng thực phẩm gây ra
- Bệnh pemphigus (một chứng rối loạn tự miễn dịch trong đó hệ miễn dịch tấn công da)
Rối loạn truyền nhiễm
- Nhiễm trùng da do tụ cầu khuẩn, gây ra, được đặc trưng bởi sự hiện diện của mủ (bệnh mủ da)
- Nhiễm nấm sâu hoặc bệnh nấm (nấm ký sinh), như bệnh sporotrichosis, cryptococcosis, histoplasmosis)
- Nhiễm nấm nông, như viêm da do Malassezia, và bệnh nấm da
- Các xạ khuẩn, chẳng hạn như Nocardia, Actinomyces, và Streptomyce; các dấu hiệu của nhiễm xạ khuẩn tương tự như nhiễm nấm
Rối loạn ký sinh trùng
Rối loạn bẩm sinh/di truyền
- Nhiều loại rối loạn da trong đó da bất thường lúc sinh (tức là, một tình trạng bất thường “bẩm sinh”), và có thể có hoặc có thể không được di truyền.
Rối loạn chuyển hóa
- Tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều steroid (tăng năng vỏ tuyến thượng thận), đặc biệt là khi tình trạng nhiễm trùng thứ phát hoặc tích tụ canxi ở da (ngấm vôi da) làm cho phức tạp thêm.
Ung thư
- Ung thư biểu mô tế bào vảy
- Khối u dưỡng bào
- U lympho ở da (u sùi dạng nấm)
Rối loạn dinh dưỡng
- Viêm da do phản ứng với kẽm
- Viêm da do thức ăn của chó (dị ứng với một số thành phần trong thức ăn của chó)
Các loại khác
- Bỏng nhiệt, điện, năng lượng mặt trời hoặc hóa chất
- Bỏng lạnh
- Hóa chất kích thích
- Rắn và côn trùng độc cắn
Chẩn đoán
Bác sĩ thú y sẽ bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử đầy đủ của con chó và khám sức khỏe. Điều này đặc biệt quan trọng do danh sách phân biệt rất rộng (xem Nguyên nhân). Nhiều nguyên nhân có những khác biệt rất nhỏ ở bề ngoài và sự phân bố. Sự đa dạng trong các nguyên nhân có thể gây bệnh, và sự tương đồng của các biểu hiện, khiến việc chẩn đoán và điều trị rối loạn da trở nên cực kỳ khó khăn. Một bệnh sử chi tiết sẽ rất cần thiết cho việc hiểu rõ bản chất thực sự của rối loạn. Lịch sử tình trạng ngứa, cũng như các lần tiếp xúc với sinh vật gây bệnh và lịch sử di chuyển gần đây sẽ được xem xét (để giải thích cho một số bệnh nấm có thể bị mắc phải từ các môi trường khác với môi trường sống của bạn và thú cưng). Chế độ ăn uống, và các dấu hiệu khác của các phản ứng toàn thân sẽ được ghi lại.
Các tổn thương, loét và vết rộp sẽ cần được sinh thiết để phân tích sâu. Bác sĩ thú y sẽ thực hiện sinh thiết da mô học – một phân tích các mô bệnh – cũng như nuôi cấy vi khuẩn (mycobacterium), hoặc nấm, và đánh giá dịch và mủ từ tổn thương hoặc vết rộp. Một mẫu của dịch hút và một lần kiểm tra bằng kính hiển vi tiếp theo của các tế bào liên quan trong chất dịch cũng sẽ được sử dụng để xác định sự hiện diện của nhiễm khuẩn, hoặc là hiếu khí hoặc là kỵ khí (lần lượt là vi khuẩn có thể sống có hoặc không có oxy).
Điều trị
Việc điều trị sẽ được thực hiện ngoại trú cho hầu hết các rối loạn về da, nhưng các phương pháp điều trị và loại thuốc điều trị thường khác nhau. Bác sĩ thú y sẽ đưa ra một chương trình điều trị tốt nhất cho trường hợp của chó; nếu xác định được nguyên nhân gây bệnh da, các liệu pháp thuốc cụ thể có thể sẽ được kê.
Một số phương pháp điều trị bao gồm thủy liệu pháp, có thể được áp dụng với bồn tắm xoáy nước hoặc bằng cách dùng áp lực phun nước lên da bị loét. Trước tiên, hãy đảm bảo bác sĩ thú y đồng ý rằng thủy liệu pháp phù hợp với tình trạng của chó. Tránh bôi các loại kem và thuốc mỡ không kê đơn vào vết bào mòn và vết loét da mà không hỏi ý kiến bác sĩ thú y trước, vì một số sản phẩm thường được sử dụng (chẳng hạn như các sản phẩm có chứa neomycin) có thể gây ra sự chậm trễ trong việc hồi phục. Các sản phẩm khác có thể chứa cồn hoặc các thành phần khác có thể gây đau khi bôi. Giữ cho da bị bào mòn, hoặc loét luôn sạch sẽ và được bảo vệ, với xà phòng được sản xuất đặc biệt cho làn da nhạy cảm, sẽ là yếu tố chính giúp chữa bệnh hiệu quả và đáp ứng.
Chăm sóc
Việc khám theo dõi sẽ dựa trên từng trường hợp cụ thể, và sẽ phụ thuộc vào quá trình bệnh, sự hiện diện của các bệnh toàn thân, các loại thuốc dùng để điều trị da và cơ thể, và các tác dụng phụ có thể xảy ra do dùng thuốc.
Sự chăm sóc theo dõi của bác sĩ thú y là quan trọng, đặc biệt là đối với các vết loét hồi phục chậm; sự tiến triển của vết thương cần được theo dõi ít nhất mỗi tuần một lần để chắc chắn rằng việc hồi phục đang diễn ra đúng hướng, và tình trạng nhiễm trùng đó không làm phức tạp thêm quá trình hồi phục nữa.
