Viêm kết giác mạc khô ở chó
Viêm kết giác mạc khô – Keratoconjunctivitis sicca (KCS) hay còn gọi là hội chứng khô mắt đặc trưng bởi sự thiếu hụt màng nước mắt trên bề mặt của mắt và trong lớp lót mí. Tình trạng này dẫn đến khô và viêm giác mạc (phần trong suốt ở phía trước của mắt) và kết mạc (màng trong suốt bao phủ màng cứng – phần màu trắng của mắt).
Tình trạng này là tương đối phổ biến ở chó, đặc biệt là ở chó cocker spaniels, bulldog, chó sục trắng cao nguyên miền Tây, Lhasa apsos, và shih-tzus. Ngoài ra, cũng có nhiều giả thuyết nghi ngờ chó cái dễ mắc chứng khô mắt hơn chó đực.
Triệu chứng và các dạng bệnh
- Hay nháy mắt
- Mạch máu kết mạc bị sưng
- Phù kết mạc (sưng mô mí mắt và bề mặt của mắt)
- Lồi mí mắt (mí mắt thứ ba)
- Nhiều ghèn, rỉ mắt
- Thay đổi giác mạc (bệnh mãn tính) trong các tế bào máu (tạo sắc tố và vết loét)
- Bệnh nặng có thể dẫn đến mất hoặc suy giảm hoàn toàn thị lực
Nguyên nhân
- Viêm tuyến tiền liệt do trung gian miễn dịch (viêm do hoạt động bất thường của hệ miễn dịch cơ thể) là nguyên nhân phổ biến nhất và thường liên quan đến các bệnh trung gian miễn dịch khác
- Bẩm sinh ở chó mặt xệ và chó săn Yorkshire, rải rác ở các giống khác
- Bệnh thần kinh – bệnh của hệ thống thần kinh trung ương, đôi khi xuất hiện sau chấn thương (mắt lòi ra khỏi hốc mắt) hoặc sau mắc bệnh thần kinh làm gián đoạn dây thần kinh của tuyến lệ
- Thường mũi sẽ bị khô cùng bên với mắt khô
- Do dùng thuốc – thuốc gây mê toàn thân và thuốc atropine gây hội chứng mắt khô tạm thời
- Độc tính của thuốc – một số loại thuốc có chứa sulfa hoặc etodolac (một dạng thuốc chống viêm không steroid) có thể gây ra tình trạng khô mắt cấp tính hoặc mãn tính
- Do bác sĩ – loại bỏ mí mắt thứ ba có thể dẫn đến tình trạng này, đặc biệt là ở các giống chó có nguy cơ bị khô mắt
- Tia X – mắt khô do tiếp xúc gần với chùm tia từ thiết bị X quang
- Bệnh toàn thân – do vi rút gây bệnh ở chó
- Viêm kết mạc do Chlamydia – vi khuẩn
- Viêm màng phổi mãn tính – viêm kết mạc mãn tính (niêm mạc nhãn cầu và mí mắt) và viêm mí mắt
- Do khuynh hướng của giống chó
Chẩn đoán
Bác sĩ thú y sẽ kiểm tra sức khỏe toàn diện và kiểm tra mắt của chó, đặc biệt lưu ý đến những triệu chứng khởi phát và các tình huống có thể dẫn đến chứng khô mắt. Có thể dùng xét nghiệm nước mắt Schirmer để đo lường giá trị nước mắt và độ ẩm trên mắt; số lượng nước mắt đang chảy ra trong các ống dẫn nước mắt và số lượng nước mắt có sẵn trong mắt. Nếu kết quả thấp, chứng tỏ có khả năng chó bị khô mắt. Chất nhuộm fluorescein, một loại thuốc nhuộm không xâm lấn giúp hiện rõ các chi tiết của mắt dưới ánh sáng xanh, có thể được sử dụng để kiểm tra mắt của chó xem có các vết trầy xước / loét không. Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu nước mắt để nuôi cấy, giúp xác định mức độ phát triển của vi khuẩn nghiêm trọng trong mắt và liệu có bệnh nhiễm trùng dẫn đến khô mắt không.
Điều trị
Trừ khi chó mắc một căn bệnh thứ cấp cần nhập viện, còn không chó sẽ được điều trị ngoại trú. Bác sĩ có thể kê các loại thuốc điều trị tại chỗ, như nước mắt nhân tạo và thuốc bôi trơn để bù nước mắt cho chó. Bạn cần phải chắc chắn rửa sạch mắt cho chó trước khi dùng thuốc, đồng thời giữ cho đôi mắt sạch và luôn được ẩm. Một số chú chó bị khô mắt dễ mắc phải chứng loét giác mạc nặng, vì vậy bạn cần phải gọi cho bác sĩ thú y ngay nếu cơn đau của chó tăng lên để có thể điều trị kịp thời trước khi xảy ra chấn thương nghiêm trọng.
Bác sĩ cũng có thể kê thuốc kháng sinh tại chỗ để điều trị hoặc phòng ngừa nhiễm khuẩn, và corticosteroid hoặc cyclosporine tại chỗ (một loại thuốc ức chế miễn dịch làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch của bệnh nhân) có thể được sử dụng để điều trị viêm và sưng. Các loại thuốc khác có thể được kê tùy thuộc vào căn bệnh đã gây ra hội chứng khô mắt này.
Một loại phẫu thuật gọi là chuyển vị ống dẫn chất lỏng có thể được sử dụng để định tuyến lại ống dẫn chất lỏng trong cơ thể. Quy trình này sẽ định tuyến lại các ống dẫn chất lỏng để có thể dùng nước bọt bù đắp cho sự thiếu nước mắt, cung cấp ít chất lỏng cho đường ruột hơn. Phẫu thuật này ít được thực hiện kể từ khi có thuốc cyclosporine do nước bọt có thể gây khó chịu cho giác mạc; một số chú chó không thoải mái sau phẫu thuật và cần điều trị y tế liên tục.
Chăm sóc
Bác sĩ thú y sẽ muốn kiểm tra sức khỏe của chó theo chu kỳ đều đặn để theo dõi phản ứng và tiến triển. Xét nghiệm nước mắt Schirmer có thể sẽ được thực hiện lại sau 4-6 tuần kể từ khi bắt đầu dùng cyclosporin để đánh giá đáp ứng thuốc. Nên nhận thuốc luôn cho chó vào ngày khám lại. Các bệnh trung gian miễn dịch thường đòi hỏi phải điều trị suốt đời. Các loại bệnh khác có thể chỉ mắc tạm thời và có thể chỉ cần điều trị cho đến khi có nước mắt trở lại.
