Nhai mọi thứ, đào bới, và bảo vệ lãnh thổ của mình là những hành vi bình thường của chó. Chó được chẩn đoán có xu hướng phá hoại khi chúng phá hủy những thứ mà chúng ta không muốn chúng phá, chẳng hạn như đồ đạc, giày, cửa, hoặc thảm. Tuy nhiên, không phải tất cả các hành vi phá hoại đều giống nhau. Khi một con chó nhai những đồ vật không được nhai hoặc đào bới ở sai chỗ mà không có bất kỳ triệu chứng nào khác, đây được coi là hành vi phá hoại nguyên phát. Những con chó có các triệu chứng khác như lo âu, sợ hãi hoặc hung hăng kết hợp với hành vi phá hoại được chẩn đoán là có hành vi phá hoại thứ phát. Cả hai loại hành vi phá hoại này đều có thể dẫn đến các vấn đề ở các cơ quan khác, chẳng hạn như răng, da, dạ dày hoặc ruột, nếu không được điều trị.
Triệu chứng và phân loại
- Hành vi phá hoại nguyên phát
○ Nhai những đồ nhỏ nhặt được bỏ lại trong nhà
○ Nhai chân hoặc cạnh của các đồ nội thất
○ Nhai hoặc ăn cây trong nhà
○ Đào hố trong sân
○ Chủ nuôi có thể có hoặc không có mặt ở đó khi các triệu chứng bắt đầu - Hành vi phá hoại thứ phát
○ Phá hoại các đồ vật để thu hút sự chú ý của chủ
○ Chủ nuôi có mặt ở đó chứng kiến các đồ vật đang bị phá hoại - Phá hoại do ám ảnh-cưỡng chế
○ Dành quá nhiều thời gian để liếm hoặc nhai các đồ nội thất, thảm hoặc những đồ vật khác
○ Dành quá nhiều thời gian để liếm hoặc nhai chân hoặc bàn chân của chính nó
○ Thường xuyên ăn các món không phải thực phẩm (hội chứng ăn bậy)
○ Chủ nuôi có thể có hoặc không có mặt ở đó khi các hành vi xảy ra - Phá hoại do lo lắng bị chia cách
○ Nhai đồ nội thất, thảm hoặc những đồ khác trong nhà
○ Nhai đồ cá nhân của chủ (giày, v.v.)
○ Phá cửa ra vào hoặc cửa sổ và bậu cửa sổ
○ Đi vào phòng tắm trong nhà khi nó đã được huấn luyện đi vệ sinh ngoài nhà
○ Chủ nuôi không có mặt ở đó khi hành động phá hoại xảy ra
○ Các triệu chứng xảy ra phần lớn khi chủ nuôi đi ra ngoài - Phá hoại do sợ hãi (chứng ám ảnh sợ hãi)
○ Chủ nuôi có mặt ở đó chứng kiến các triệu chứng
○ Các triệu chứng có thể nghiêm trọng hơn khi chủ nuôi không có mặt ở đó
○ Sự sợ hãi gây ra các triệu chứng (sợ bão, sợ tiếng ồn lớn, v.v.)
○ Đi vòng quanh không ngừng
○ Thở hổn hển
○ Run rẩy
○ Ẩn trốn - Phá cửa ra vào, cửa sổ hoặc khung cửa sổ
○ Do tính hung hăng
○ Thường là khi chó đang bảo vệ lãnh thổ của nó
○ Hành vi phá hoại xảy ra khi những người hoặc động vật khác tiếp cận lãnh thổ của thú cưng
○ Cửa ra vào, cửa sổ, bậu cửa sổ và khung cửa sổ bị phá hỏng
○ Chủ nuôi thường có mặt ở đó chứng kiến hành vi
Nguyên nhân
- Hành vi phá hoại nguyên phát
○ Không giám sát cẩn thận
○ Không đủ, hoặc sai loại đồ chơi nhai
○ Không tập thể dục đủ
○ Không thực hiện đủ các hoạt động hàng ngày - Hành vi phá hoại thứ phát
○ Không tìm thấy nguyên nhân
○ Hành vi bảo vệ lãnh thổ có thể vừa là do học được vừa là do di truyền
Chẩn đoán
Bác sĩ thú y sẽ cần biết một lịch sử đầy đủ về sức khỏe và các hành vi để có thể đưa ra các đặc điểm, và để có thể loại trừ hoặc xác nhận các tình trạng bệnh có liên quan đến hành vi này. Những điều mà bác sĩ thú y cần biết bao gồm lịch sử huấn luyện, mức độ hoạt động thể chất hàng ngày của chó, khi bắt đầu có các hành vi phá hoại, thời gian diễn ra bao lâu, những sự kiện nào có thể đã dẫn đến hành vi phá hoại và chó của bạn có đang cô đơn khi thực hiện các hành vi phá hoại hay không. Cũng cần phải thông báo cho bác sĩ thú y biết hành vi phá hoại đang trở nên tồi tệ hơn, tốt hơn, hay vẫn như cũ kể từ khi nó được phát hiện lần đầu.
Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ thú y sẽ tìm các dấu hiệu về vấn đề về sức khỏe có thể gây ra hành vi này của chó. Xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm hóa sinh và phân tích nước tiểu sẽ được thực hiện. Kết quả của các xét nghiệm này sẽ cho bác sĩ thú y biết liệu có bất kỳ vấn đề nào ở các cơ quan nội tạng của chó hay không. Nồng độ hormone tuyến giáp trong máu cũng có thể được đo để bác sĩ có thể xác định được mức hormone tuyến giáp của chó thấp hay cao. Đôi khi, sự mất cân bằng hormone tuyến giáp cũng có thể là một phần nguyên nhân của hành vi phá hoại.
Nếu chó của bạn ăn những thứ không phải là thực phẩm, một tình trạng được gọi là hội chứng ăn bậy, thì bác sĩ thú y sẽ yêu cầu xét nghiệm máu và phân để kiểm tra cụ thể các rối loạn hoặc thiếu hụt dinh dưỡng dẫn đến hội chứng ăn bậy. Kết quả của các xét nghiệm này sẽ cho biết liệu chó có thể tiêu hóa thức ăn đúng cách và hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết từ thực phẩm hay không. Nếu chó của bạn đã già khi bắt đầu có các vấn đề về hành vi này, bác sĩ thú y có thể sẽ yêu cầu chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) não chó. Những xét nghiệm này sẽ cho phép bác sĩ thú y kiểm tra trực quan não và khả năng hoạt động của nó, giúp bác sĩ có thể xác định xem liệu có bệnh về não hoặc có khối u đang gây ra các vấn đề hành vi hay không. Nếu không tìm thấy vấn đề bệnh lý nào, chó của bạn sẽ được chẩn đoán có vấn đề về hành vi.
Điều trị
Nếu đã xác nhận có vấn đề bệnh lý, vấn đề đó sẽ được điều trị trước tiên. Thông thường, điều trị bệnh sẽ giải quyết vấn đề về hành vi. Nếu chó không có vấn đề bệnh lý, bác sĩ thú y sẽ đặt ra một kế hoạch để xử lý vấn đề về hành vi của chó. Trong hầu hết các trường hợp, sẽ cần phải huấn luyện kết hợp với sử dụng thuốc. Chỉ sử dụng thuốc thường sẽ không giải quyết được vấn đề.
Đối với các hành vi phá hoại nguyên phát, bác sĩ thú y sẽ giúp bạn đưa ra kế hoạch hướng các hành động phá hoại của chó tới các đồ vật thích hợp. Điều này sẽ giúp bạn huấn luyện chó nhai những vật mà bạn chấp nhận, và ngăn chó nhai hoặc làm hỏng những vật không nên nhai hoặc phá. Vật nuôi có hành vi phá hoại nguyên phát không cần phải dùng thuốc. Kết hợp với loại hình huấn luyện phòng ngừa này.
Việc điều trị các hành vi phá hoại thứ phát sẽ bao gồm sử dụng thuốc kết hợp với huấn luyện. Bác sĩ thú y có thể sẽ kê thuốc chống lo âu để giúp chó của bạn phản ứng nhanh hơn với việc huấn luyện. Bạn và bác sĩ thú y cũng sẽ cần đưa ra một kế hoạch đào tạo để giúp chó học cách ứng xử phù hợp hơn. Một khi chó đã học cách không phá hoại mọi thứ, bạn có thể ngưng thuốc. Tuy nhiên, một số con chó cần phải được chữa trị tình trạng lo lắng trong một thời gian dài để giúp chúng loại bỏ hành vi phá hoại của chúng.
Chăm sóc
Khi bạn lần đầu tiên bắt đầu chương trình huấn luyện và sử dụng thuốc, bác sĩ thú y sẽ muốn trao đổi với bạn thường xuyên để đảm bảo rằng mọi thứ giữa bạn và chó của bạn và có thể bất kỳ ai khác trong nhà đang diễn ra tốt. Điều quan trọng là bạn phải cho chó uống thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y. Nếu chó được kê đơn thuốc, bác sĩ thú y có thể sẽ muốn theo dõi công thức máu đầy đủ và xét nghiệm hóa sinh để đảm bảo rằng các loại thuốc không có ảnh hưởng xấu đến bất kỳ cơ quan nội tạng nào của chó. Hãy chắc chắn rằng bạn không cho chó sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác trong thời gian nó đang nhận được sự chăm sóc của bác sĩ thú y trừ khi bạn đã tham khảo ý kiến của bác sĩ trước.
Điều quan trọng nhất là bạn phải kiên nhẫn với chó trong khi nó đang học cách không phá hoại. Đây có thể là một quá trình chậm và có thể mất vài tháng trở lên. Một số con chó sẽ có nhiều lo lắng và miễn cưỡng học các hành vi mới và có thể cần dùng thuốc và huấn luyện trong thời gian dài cho đến khi chúng cảm thấy tự tin vào chính mình.
Phòng ngừa
Cần bắt đầu sớm và kiên định với việc huấn luyện. Đào tạo sớm, chuyên sâu, bắt đầu ở giai đoạn chó con, sẽ giúp chó của bạn hiểu những thứ gì có thể và không thể nhai, nơi nó có thể đi, nơi nó có thể đào bới, v.v. Bác sĩ thú y có thể giúp bạn đặt ra một chương trình huấn luyện để dạy chó những thứ gì nó được phép nhai và nơi nó được phép đào bới. Cần cho chó của bạn tiếp xúc với tất cả các loại người, động vật, và các tình huống trong thời gian nó vẫn còn nhỏ. Điều này sẽ giúp chó học cách ứng xử trong mọi tình huống. Chờ cho đến khi chó lớn hơn có thể khiến nó nhút nhát, lo lắng và/hoặc có các hành vi phòng vệ quá mức không thích hợp ở những nơi công cộng. Cũng cần theo dõi cẩn thận bất kỳ thay đổi trong hành vi nào ở thú cưng và giải quyết những thay đổi đó ngay lập tức. Điều trị các vấn đề bệnh lý hoặc hành vi một cách nhanh chóng sẽ giúp ngăn ngừa và loại bỏ chúng dễ dàng hơn.
