Bệnh vàng da ở chó
Thuật ngữ bệnh vàng da (icterus hoặc jaundice) mô tả tình trạng niêm mạc của nướu, lỗ mũi, bộ phận sinh dục và các vùng khác chuyển sang màu vàng do nồng độ bilirubin cao, một sắc tố mật bình thường được hình thành do sự phân hủy hemoglobin có trong các tế bào hồng cầu (RBC).
Nếu có sự gia tăng tỷ lệ RBC, như ở một số bệnh, thì nồng độ bilirubin sẽ cao bất thường. Nồng độ bilirubin cao như vậy sẽ không thể được bài tiết ở mức bình thường, và do đó tích tụ trong các mô. Nồng độ bilirubin cũng có thể gia tăng trong các trường hợp sự bài tiết bilirubin bình thường bị cản trở do một số bệnh (ví dụ: ứ mật), trong đó mật không thể chảy từ gan đến tá tràng (phần đầu của ruột) do tắc nghẽn cơ học hoặc khối u tân sinh.
Nồng độ bilirubin tăng cao sẽ rất nguy hiểm và có thể làm đổi màu da (tức là vàng da), tổn thương gan và thận, và cũng có thể ảnh hưởng đến mô não. Tất cả các giống chó đều có thể bị bệnh.
Triệu chứng và phân loại
- Nôn mửa
- Tiêu chảy
- Lờ phờ
- Sốt
- Đau bụng
- Không muốn ăn (chán ăn)
- Xanh xao
- Da đổi màu vàng
- Đổi màu nước tiểu và phân (màu cam)
- Tăng tần suất đi tiểu (chứng đái nhiều) và lượng nước tiểu
- Khát liên tục(chứng khát nhiều) và uống nhiều nước
- Rối loạn tâm thần trong các trường hợp nặng
- Sụt cân
- Chảy máu (đặc biệt là ở những con chó bị bệnh gan giai đoạn tiến triển)
Nguyên nhân
- Bệnh, độc tố, thuốc dẫn đến tăng phá hủy RBC
- Truyền máu không tương thích
- Nhiễm trùng toàn thân làm giảm khả năng xử lý bilirubin ở gan
- Tích tụ một lượng lớn máu bên trong khoang cơ thể
- Viêm gan (hepatitis)
- Khối u
- Chai gan
- Tổn thương lớn ở mô gan (ví dụ, do độc tố)
- Tắc nghẽn trong việc bài tiết bilirubin do viêm tuyến tụy, sự hiện diện của khối u, sỏi, hoặc ký sinh trùng.
Chẩn đoán
Bác sĩ thú y sẽ hỏi bạn bệnh sử chi tiết và tiến hành khám sức khỏe toàn diện cho chó. Các xét nghiệm thường quy trong phòng thí nghiệm bao gồm xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm hóa sinh và phân tích nước tiểu sẽ được thực hiện. Các xét nghiệm này sẽ cung cấp những thông tin rất giá trị cho việc chẩn đoán ban đầu. Các xét nghiệm công thức máu có thể chi thấy những thay đổi trong cấu trúc RBC, những thay đổi liên quan đến tình trạng nền như thiếu máu nặng, ký sinh trùng đường máu và mức tiểu cầu (tế bào tham gia vào quá trình đông máu) thấp bất thường . Trong khi đó, xét nghiệm hóa sinh có thể cho thấy mức men gan cao bất thường do tổn thương gan. Và phân tích nước tiểu sẽ cho thấy nồng độ bilirubin trong nước tiểu cao bất thường.
Có nhiều xét nghiệm cụ thể hơn để chẩn đoán thêm, bao gồm các nguyên nhân cơ bản. Các xét nghiệm tia X sẽ giúp xác định cấu trúc và kích thước của gan, cơ quan trung tâm trong bệnh này. Các xét nghiệm X quang này thường phát hiện tình trạng gan to, cho thấy sự hiện diện của một khối hoặc khối u, sự phì đại của lá lách trong một số trường hợp, và các vật lạ. Chụp X quang ngực có thể cho thấy tình trạng di căn nếu khối u là nguyên nhân. Siêu âm cũng sẽ được thực hiện, để bác sĩ thú y có thể đánh giá chi tiết cấu trúc gan, giúp phân biệt bệnh gan với tình trạng tắc nghẽn đường mật, cũng như phân biệt khối u với tắc nghẽn cơ học.
Ngoài ra, bác sĩ thú y có thể quyết định lấy mẫu mô gan với sự hỗ trợ của siêu âm để đánh giá chi tiết hơn. Các mẫu mô gan có thể được lấy bằng kim hoặc trong khi phẫu thuật, có thể tiến hành để chẩn đoán xác nhận và điều trị.
Điều trị
Việc điều trị chủ yếu phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mang tính cá nhân cao. Chó ở trong tình trạng bệnh nặng hoặc giai đoạn bệnh tiến triển có thể cần nhập viện để được chăm sóc và điều trị tích cực ban đầu. Chế độ cân bằng dinh dưỡng được đưa ra theo yêu cầu năng lượng hàng ngày và tình trạng bệnh. Cũng cần bổ sung vitamin cho chó bệnh. Một số trường hợp có thể cần phải phẫu thuật, như những trường hợp tắc nghẽn đường mật, và có thể cần phải truyền máu nếu bị thiếu máu nghiêm trọng.
Chăm sóc
Việc điều trị chủ yếu phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mang tính cá nhân cao. Tuy nhiên, chế độ ăn uống hợp lý, cho uống thuốc đúng giờ, nghỉ ngơi hoàn toàn và theo dõi thường xuyên sẽ giúp chó của bạn trong suốt quá trình chữa bệnh.
Không cho chó sử dụng bất kỳ loại thuốc nào hoặc điều chỉnh liều lượng thuốc mà không có sự đồng ý rõ ràng của bác sĩ thú y, đặc biệt là thuốc giảm đau, được cho là độc hại đối với gan trong tình trạng này. Vì gan là cơ quan trung tâm của quá trình trao đổi chất, nên có thể xảy ra ngộ độc trong các trường hợp suy gan.
Chó bị suy gan cần được chăm sóc ở nhà cực kỳ cẩn thận do sự bất ổn vốn có của tình trạng này. Những con vật này có thể bị chảy máu bất cứ lúc nào. Nếu bạn thấy thú cưng bị chảy máu, hãy lập tức gọi bác sĩ thú y để được giúp đỡ. Ngoài ra, thông báo cho bác sĩ thú y nếu thấy phân hoặc nước tiểu của chó đổi màu.
